|
Yaxşı yadımdadır, 1990-cı il yanvarın 19-da
gündüz saat 12-dən bizi-idarə və müəssisə
rəhbərlərini, kommunistləri, şəhərin fəallarını
iclas adı ilə çağırıb yığmışdılar şəhər partiya
komitəsinin (indiki icra hakimiyyətinin) akt
zalına. Burada iclasdan əsər-əlamət yox idi. Hər
saatdan bir 1 nəfər gəlib deyirdi: "Darıxmayın,
bir azdan mühüm xəbər deyiləcək!". Mühüm xəbərin
deyilməsi gecə yarıya qədər çəkdi. Adamlar zalda
mürgüləyir, bir-biri ilə pıçıltılı söhbət edir,
bəziləri də bayıra çıxıb qayıdırdılar. Birdən
əli dubinkalı və qalxanlı əsgərlər qapıları
kəsdilər, 1-ci mərtəbədən 4-cü mərtəbəyə qədər
gediş-gəliş yollarını tutdular. Bu mənzərəni
görənlərdən bəziləri sevinirmiş kimi: "Burda dur
e, ağzına qaya dəysin. Elə bilirdin ölkə
yiyəsizdi?!". Biz dəhlizə çıxanda artıq stolun
üstündə bir top qara parça gördük, hər şey aydın
oldu.
İyirmisi Yanvar, 90-cı il,
Qalıb taleyimin qan yaddaşında.
Özüm necə idim, yadımda deyil,
Qulağı batmışdı qara daşın da.
O gecə durmuşdu yol ayrıcında,
Ölüm həyat ilə, hicran vüsalla.
Qolları sınmışdı ağacların da,
Bənizi qaçmışdı otların, Allah.
O gecə yağırdı güllə yağışı,
Elə bil dünyanın sonu çatmışdı.
O gecə günahsız xalqıma qarşı,
Qəddarlıq artmışdı, sitəm artmışdı.
O gecə bulaqlar qan ağladılar,
Quşlar səksəkədən yata bilmədi.
O gecə atları cidarladılar,
Yolçu mənzilinə çata bilmədi.
Mənim şirin yuxum ərşə çəkildi,
Ulduzlar əridi baxışlarımda.
Üstümə od yağdı, alov töküldü,
Dondu yanağımda göz yaşlarım da.
Bakı qan gölünə dönmüşdü gecə,
Neçə qız batmışdı, ana batmışdı,
O fidan gülləri əzən cəlladın,
Yırtıcı caynağı qana batmışdı.
Bir nifrət duası oxuyam gərək,
Gündoğan, günbatan duysun səsimi.
Qansıza kəfənlik toxuyam gərək,
Qoydu gözlərimdə o, həvəsimi.
O gecə oyandı içimdə qeyrət,
O gecə açıldı ağzımda dilim.
Məndən inciməsin ana təbiət,
Qana qan gərəkdir, ölümə ölüm.
Qanın yerdə qalmaz, igid qardaşım,
Qəbrin nurla dolsun, ağbirçək ana!
Mənim şəhid bacım, şəhid qardaşım,
Siz vüqar oldunuz Azərbaycana!
Həmişə
haqdan, ədalətdən, humanizmdən dəm vuran
dövlətin amansız ordusu dinc əhalini tankların
altına salıb xurd-xəşil eləmişdi. Ölkə nehrə
kimi çalxalanırdı. Səhər hara baxırdın rus
əsgərləri adamların qabaqlarını kəsib
sənədlərini yoxlayırdılar. İnformasiya qıtlığı
başlamışdı. Nə radio, nə televizor səsini
çıxarıb "mühüm xəbər" demirdi. Sən demə, amansız
ordu Bakını qan gölünə çevirib, televiziyanın
blokunu partladıb, insanları informasiyadan
məhrum edib. 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə
keçən gecə yüzlərlə dinc azərbaycanlını məhv və
şikəst etdilər. Günahsız insanlar yaralandı,
müxtəlif fiziki təzyiqlərə məruz qaldı.
 Həmin
gecə 131 nəfər insan qətlə yetirildi, 744 nəfər
ağır yaralandı, 400 nəfər zindanlara atıldı,
xeyli insan itkin düşdü.
20 Yanvar
faciəsi XX əsrdə totalitarizmin törətdiyi ən
qanlı terror aktlarından biridir. O qanlı-qadalı
gecəni yad etdikcə qaysaqlanmış yaramın qaysağı
qopur, ağrısı-acısı məni yandırır-yaxır. Yadıma
düşür ki, o gecə fikir-xəyal burulğanında yata
bilmirdim. Qulağımı dəng edən sözlər: -"Mühüm
xəbər deyiləcək" hey təkrarlanır-təkrarlanırdı.
Tankların, topların nəriltisindən yatmaqmı
olardı? Yad etdikcə o qanlı gecəni qara qanlar
axır ürəyimdən, içimdə düşmənə qarşı nifrət
hissi getdikcə qol-qanad atır, böyüyür,
şaxələnir. Gurultu səsindən qulaq batırdı.
Əliyalın insanlara divan tutur, tankların altına
salıb xıncım-xıncım edirdilər. Mətbəxdə qazan
asıb ailə üçün xörək hazırlayan ananı, körpə
uşaqları, səsə-küyə küçəyə çıxan xəstə, ahıl
qocaları belə qanlarına qəltan edir, qətlə
yetirirdilər. Vətənin dar günündə ürəyində kin
yaşadan başçılar arxamızda dayanmayıb qaçdılar.
Millət sərkərdəsiz orduya, su üzündə qalan
gəmiyə bənzədi 20 yanvar gecəsi. Bir yandan
bağlayan, bir yandan açar, - deyiblər
aqillərimiz.
1990-cı il
yanvarın 21-də hər dəqiqəsi təhlükə qarşısında
qalan Heydər Əliyev ailə üzvləri ilə birlikdə
Azərbaycanın Moskvadakı daimi nümayəndəliyinə
gəldi, Qorbaçov hakimiyyətinə dərin etirazını
bildirdi və cinayətkarların ciddi
cəzalandırılmasını tələb etdi.
Azərbaycan
xalqına dərin hüznlə başsağlığı verdi. Ümummilli
liderimiz Heydər Əliyevin çıxışı həmin anlar
Azərbaycan xalqını xeyli toxtatdı, mübariz
ruhunu daha da gücləndirdi.
1990-cı il
yanvarın iyirmisində sovet qoşunlarının Bakıda
törətdiyi qanlı faciədən artıq 21 il keçir.
Xalqımız o müdhiş gecəni daim xatırlayır, illər
keçdikcə xatırlayacaq da! Hər bir azərbaycanlı
bu vəhşiliyi, qəddarlığı, amansızlığı
törədənlərə nifrət oxuyur və bu nifrət daim
ediləcək.
Həmin
günlər Azərbaycanın azadlığı və ərazi bütövlüyü
uğrunda mübarizə tarixinə qəhrəmanlıq səhifəsi
kimi daxil oldu, öz ölkəsinin, xalqının
azadlığını, şərəf və ləyaqətini hər şeydən uca
tutan qurdürəkli, qorxubilməz, geridönməz, mərd,
cəsarətli Vətən övladları canlarından keçərək
Vətən yolunda həyatlarını qurban verdilər,
şəhidlik zirvəsinə ucaldılar! Xalqımız həlak
olanların xatirəsini əbədiləşdirmək üçün
Şəhidlər xiyabanı kimi bir ziyarətgah, qibləgah,
səcdəgah yaratdı.
 Konstitusiya
hüquqlarının təmin edilməsi tələbləri ilə ayağa
qalxan dinc əhalini qılıncdan keçirtdilər, divan
tutdular. Heç bir günahı olmayan yüzlərlə adamın
vəhşicəsinə qətlə yetirilməsi bütün hakimiyyətdə
olduğu dövrdə humanizm prinsiplərindən dəm vuran
sovet imperiyasının hərb maşınının amansız
terroru insanlığa qarşı bəşər tarixində
görünməyən ən ağır cinayətlərdən biri kimi əbədi
olaraq qalacaqdır. Əli günahsız insan qanına
batmış imperiya rəhbərliyinin, cinayətkar
M.S.Qorbaçovun komandasının Azərbaycana qarşı
xəyanətkar siyasətinə dözməyən, respublikamıza
qarşı ərazi iddiaları irəli sürən mənfur
qonşumuz Ermənistanın təcavüzkar hərəkətlərinə
haqq qazandıranlara hiddətlənən və bu
fitnəkarlığa qarşı öz qəti etirazını bildirən
geniş xalq kütləsinə qarşı sovet ordusunun döyüş
bölmələrinin yeridilməsi Bakıda misli görünməmiş
faciə ilə nəticələndi. Böyük itkilər verdik,
günahsız insanlarımız dünyasını dəyişdi. Lakin
bu amansız, qanlı terror xalqımızın iradəsini,
milli qürurunu, mübariz ruhunu sarsıda bilmədi,
azadlıq eşqini boğmağa gücü çatmadı. 20 Yanvar
faciəsi xalqımızın əyilməzliyini,məğrurluğunu
nümayiş etdirdi. Məhz bunun nəticəsində uzun
illərdən bəri arzusunda olduğu müstəqilliyə
qovuşdu xalqımız, ölkəmiz suverenlik əldə etdi.
20 Yanvar faciəsi xalqımızın qan yaddaşında
əbədi yaşayacaq.
Şəhidlər
xiyabanına tez-tez gedir, şəhidlərimizi ziyarət
edirəm, onların qarşısında baş əyirəm. Burada
səslənən, ürək dağlayan həzin musiqi içimi
göyüm-göyüm göynədir. Üzümü qaboy çalan Kamil
Cəlilova tuturam.
Çalma, Kamil! Çalma, qurbanın olum,
Yandırıb yaxırsan axı sən bizi.
Nədir qaboydakı bu fəryad səsi,
Boğur duman bizi, boğur çən bizi,
Yandırıb yaxırsan axı sən bizi.
Əvəz Mahmud LƏLƏDAĞ |
|
