|
Təhsil sistemi
Şimali Avropada, Skandinaviya yarımadasında
yerləşən Finlandiya Respublikasının
iqtisadiyyatı kifayət qədər inkişaf edib. Ölkədə
Ümumi Daxili Məhsulun həcmi 238,4 milyard ABŞ
dollarıdır. Adambaşına düşən illik gəlir 44 min
ABŞ dollarından çoxdur.
 Finlandiyada
təhsil sistemi tam şəkildə dövlət tərəfindən
maliyyələşdirilir. Praktiki olaraq təhsil
siyasəti dövlət və bələdiyyələr tərəfindən
həyata keçirilir. Ancaq hər bir məktəb öz işini,
təlim-tərbiyə prosesini müstəqil şəkildə
planlaşdırmaq hüququna malikdir.
Finlandiyada məktəbəqədər və digər təhsil
pillələri Təhsil Nazirliyi, erkən uşaqlıq
təhsili (uşağın ümumi inkişafını təmin etmək və
onun hərtərəfli yetişməsi üçün əlverişli şərait
yaratmaq ) isə Sosial Məsələlər və Səhiyyə
Nazirliyi tərəfindən idarə olunur.
Ölkədə tədris rəsmi dövlət dili kimi qəbul
edilmiş fin və İsveç dillərində aparılır. Bundan
başqa, tədris ancaq İsveç dilində olan məktəblər
də fəaliyyət göstərir.
Ölkədə tam orta təhsil 12 illikdir. Ölkənin
təhsil sistemi 1 illik məktəbəqədər könüllü, 9
illik əsas, 3 illik ümumi və ya peşə təhsilindən
ibarət olan orta təhsilin yuxarı pilləsi,
universitet və politexnik institutlarda həyata
keçirilən ali təhsildən ibarətdir. Onu da qeyd
edək ki, Finlandiyada universitetlərlə yanaşı,
müvafiq ixtisaslar verən politexnik
institutlarda da ali təhsil almaq mümkündür.
Yaşlıların təhsili isə təhsilin bütün pillələri
üzrə aparılır.
Finlandiyada daimi yaşayış hüququ olan uşaqların
əsas təhsil proqramını tamamlamaq üçün qanundan
irəli gələn öhdəlikləri var. Uşaqların təxminən
99,7 faizi ümumi təhsilə cəlb olunur. Əsas
təhsilin və orta təhsilin yuxarı pilləsindən
ibarət olan ümumi təhsilin əsas prinsipi yaşayış
yerindən, dilindən, iqtisadi durumundan asılı
olmayaraq hamının təhsil hüququnu təmin etməkdən
ibarətdir.
Orta təhsilin yuxarı pilləsində həm ümumi
təhsil, həm də peşə təhsili üzrə alınmış
sertifikatlar universitet və politexnik təhsil
müəssisələrinə daxil olmaq hüququ verir.
Ali təhsil müəssisələrinə qəbul orta təhsil
şəhadətnaməsi və ya peşə diplomuna əsasən
aparılır. Ali təhsil müəssisələrinin verdiyi
diplomlar bir-birindən fərqlidir. Yalnız
universitetlər lisensiat (magistratura və
doktorantura arasındakı elmi dərəcə) və
doktorluq dərəcəsi verir.
Finlandiyada tam muxtariyyət prinsipi ilə
işləyən və dövlət tərəfindən maliyyələşdirilən
16 universitet fəaliyyət göstərir. Onlar tədris
prosesi ilə bağlı qərar qəbulunda tam
müstəqildirlər.
Finlandiya Təhsil Nazirliyinin nəzdindəki 25
politexnik ali təhsil müəssisəsi yerli hökumət
tərəfindən və ya özəl əsaslarla idarə olunur.
Politexnik müəssisələrinin maliyyələşməsi isə
həm dövlət, həm də yerli hökumət tərəfindən
həyata keçirilir.
Finlandiyada yaşlıların təhsili bütün pillələr
üzrə təmin olunur. Yaşlılar ümumi təhsil və ya
peşə ixtisası əldə etmək üçün müvafiq modul
əsasında təhsil alırlar.
Ölkədə xüsusi diqqət yetirilən həyatboyu
(fasiləsiz) təhsil strategiyası ondan ibarətdir
ki, hər kəs istədiyi vaxt müxtəlif təlim
mühitində öz bilik və bacarıqlarını inkişaf
etdirmək üçün kifayət qədər imkanlara malik
olmalıdır. Həyatboyu təhsilin fasiləsizliyi
dövlət səviyyəsində təmin edilir və hökumət
tərəfindən maliyyələşir.
Təhsilin məzmunu, qiymətləndirilməsi, onun
standartlarının hazırlanması məqsədilə
Finlandiyada xüsusi komissiya fəaliyyət
göstərir. Bu komissiya Təhsil Nazirliyinin
büdcəsindən maliyyələşməsinə və sifarişini
yerinə yetirməsinə baxmayaraq tam müstəqildir.
Finlandiyada orta ümumtəhsil məktəbləri,
gimnaziya və peşə liseyləri zəngin maddi-texniki
bazaya malikdir. Tədris prosesində kompüter
texnologiyasından geniş istifadə olunur.
Məktəblərin büdcə layihəsi pedaqoji kollektiv
tərəfindən hazırlanır və müvafiq departamentdə
təsdiq olunduqdan sonra reallaşdırılır. Tədris
ocaqlarına dövlət büdcəsindən ayrılmış vəsaitdən
əlavə, bələdiyyə, hamilər şurası və sponsorlar
tərəfindən də maliyyə yardımı verilir. Məktəblər
büdcədənkənar qazanclarından gəlir vergisi
ödəmirlər. Eyni zamanda, məktəblərə maddi yardım
göstərən müəssisələrə də müəyyən vergi
güzəştləri edilir.
Finlandiyanın təhsil və elm strategiyası
keyfiyyət, səmərəlilik, bərabərlik və
beynəlmiləlçilik prinsiplərinə əsaslanır.
Təhsilin inkişafındakı mövcud prioritetlər
təhsilin səviyyəsini yüksəltmək, əhali və işçi
qüvvələri arasında rəqabətliliyi artırmaq,
uşaqların və gənclərin təhsildən yayınmasının
qarşısını almaq, yaşlıların təlim imkanlarını
genişləndirməkdən ibarətdir.
BMT-nin 2008-ci il üzrə müəyyənləşdirdiyi İnsan
İnkişafı İndeksində Finlandiya Təhsil İndeksi
siyahısında 0,993 balla qiymətləndirilib. Bu
göstərici ilə Finlandiya təhsil sahəsində
dünyanın ən öncül ölkələri olan Danimarka,
Avstraliya və Yeni Zelandiya ilə birlikdə
birinci yeri bölüşür.
Təhsilin idarə olunması
 Təhsil
və Mədəniyyət Nazirliyi Finlandiyanın ilk
fəaliyyətə başlamış dövlət qurumlarından
biridir. 1809-cu ildə Böyük Hersoqluq dövründə
bu nazirlik Kilsə şöbəsi kimi fəaliyyət
göstərib. Finlandiya müstəqillik qazandıqdan
sonra bu qurum Kilsə və təhsil məsələləri şöbəsi
adlandırılıb, 1918-ci ildə isə Kilsə və Təhsil
Məsələləri Nazirliyinə çevrilib.
Təhsil və Mədəniyyət Nazirliyi təhsil, elm,
mədəniyyət, idman və gənclər siyasəti üzrə
strategiyanın hazırlanmasına, bu sahələr üzrə
əməkdaşlığın qurulmasına cavabdehdir. Maraqlıdır
ki, bu ölkədə bir nazirliyə iki nazir rəhbərlik
edir: təhsil və mədəniyyət nazirləri. Təhsil
naziri təhsil, elm və tədqiqat məsələlərinə,
mədəniyyət naziri isə mədəniyyət, idman,
gənclər, müəllif hüquqları, tələbələrə maliyyə
yardımı və kilsə məsələlərinə cavabdehlik
daşıyır.
Təhsil Nazirliyi Finlandiyada təhsilin idarə
edilməsi üzrə ən ali orqandır. Bu qurum orta,
peşə, ali (politexnik institutlar və
universitetlər), yaşlıların təhsili üzrə
dövlətdən maliyyələşən təhsil və təlimin
təşkilinə nəzarət edir. Təhsil Nazirliyi təhsil
strategiyasının icrasına və mərkəzi hökumət
səviyyəsində təhsil sisteminin idarə olunmasına
cavabdehlik daşıyır. Təhsilin idarə edilməsində
Baş Maarif İdarəsi (Maarif Departamenti),
quberniya və bələdiyyə idarələrinin də üzərinə
mühüm vəzifələr düşür. Odur ki, bir çox qərarlar
yerli hökumət səviyyəsində qəbul edilir.
Baş Maarif İdarəsi Təhsil Nazirliyinə tabe
olaraq, əsasən, orta və peşə təhsili
məktəblərinə nəzarət edir. Təhsilin bu
pilləsinin inkişafına, idarə və keyfiyyətinin
təmin olunmasına görə Baş Maarif İdarəsi
məsuliyyət daşıyır. Ali məktəblər isə birbaşa
Təhsil Nazirliyi tərəfindən idarə olunur.
Quberniya idarələri isə regionlar üzrə
idarəetmənin bütün istiqamətləri kimi təhsil
sahəsinə də ümumi rəhbərlik edir. Bu idarələrin
vəzifəsi quberniya üzrə təhsilin
proqramlaşdırılmasını təşkil etmək və həyata
keçirməkdir.
Quberniya idarəçiliyində yaşlıların təhsilinə,
təhsilin fasiləsizliyinə, diplomdan sonrakı
təhsilə xüsusi diqqət yetirilir. Maliyyə
bölgüsünü, vəsaitin hara xərclənməsini quberniya
idarələri müəyyənləşdirir. Bələdiyyələr əsasən
müqavilələr vasitəsilə, axşam gimnaziyaları,
vətəndaş məktəbləri (yaşlılar üçün) və peşə
mərkəzlərində təşkil edilən tədrislə məşğul
olur, eləcə də 6 yaşlı uşaqları məktəblərə
hazırlamaq məqsədilə 1 illik kurslar təşkil
edir.
Əsas təhsil
 Finlandiyada
əsas təhsil 7 yaşdan başlayır. Aşağı siniflərdə
şagirdlərə sinif müəllimləri, yuxarı siniflərdə
isə fənn müəllimləri dərs deyirlər. Yuxarı
siniflərdə fakültativ fənlər də tədris edilir.
Bu ölkədə çox az sayda özəl orta məktəb var.
Maraqlıdır ki, özəl məktəblər fəaliyyətə
başlayarkən onlara dövlət tərəfindən müvafiq
bələdiyyə məktəblərinə ayrılan qrant miqdarında
əvəzsiz maliyyə yardımı verilir. Odur ki, özəl
məktəblərdə heç bir təhsil haqqı tələb olunmur
və şagirdlərə müvafiq bələdiyyə məktəbləri ilə
eyni əsasda təhsil verilir. Bundan əlavə, özəl
məktəblərdə şagirdlər bələdiyyə məktəbləri ilə
eyni ictimai hüquqlardan (səhiyyə xidmətindən
istifadə və pulsuz yemək) istifadə edirlər. Məhz
buna görə də Finlandiyada özəl məktəblər ciddi
ictimai etimad qazanıblar.
İbtidai təhsilin ilk illərində qiymətləndirmə
formal qiymətlərlə bərabər, şifahi
qiymətləndirmə ilə də məhdudlaşa bilər. Rəqəmlə
qiymətləndirmədən istifadə olunmasına məktəb
səviyyəsində qərar verilir. Ən çox müşahidə
edilən hal ondan ibarətdir ki, şagirdlər üçün
ildə iki dəfə - payız və yaz semestrinin sonunda
qiymətləndirmə ilə bağlı hesabat kartı
hazırlanır.
Finlandiyada qiymətləndirmə 4-10 bal arasında
aparılır. Fərdi imtahanlarda qiyməti daha dəqiq
ifadə etmək üçün balları 1/2 hissəyə qədər
bölmək və "+" və ya "-" işarələri ilə ifadə
etmək də mümkündür. Lakin tədris ilinin
hesabatında və əsas təhsil haqqında sənəddə belə
işarələnməyə icazə verilmir.
Əgər əsas təhsil pilləsində oxuyan şagird payız
rübünün sonunda hər hansı bir fəndən 4 alırsa,
o, yaz rübünün sonunda həmin fənnə dair biliyini
təkmilləşdirdiyini göstərmək üçün əlavə imtahan
verməlidir. Şagird çoxlu sayda qeyri-məqbul
qiymət alarsa, o, həmin ilin proqramını təkrar
oxumalıdır. Belə bir qərar şagird və onun
valideynlərinin mövqeyi öyrənildikdən sonra
müəllim və direktor tərəfindən verilir.
Əsas məktəbdə oxuyan şagirdlər bir çox ictimai
hüquqlara malikdir. Buraya məktəbin səhiyyə
xidmətindən istifadə və gündəlik qida
ehtiyacının üçdə bir hissəsini təşkil edən
pulsuz yeməklə qidalanma daxildir. Əlavə olaraq,
şagirdlər kitab və tədris materialları, məktəb
ekskursiyaları ilə də pulsuz təmin olunurlar.
Əgər məktəb ekskursiyaları uzunmüddətli olarsa,
şagirdlərin qalması üçün yerin təşkili də tədris
ocağının üzərinə düşür.
Finlandiyada əsas təhsil pilləsini bitirmiş
məzunların 95,5 faizi öz təhsillərini orta
təhsil pilləsində davam etdirirlər.
Orta təhsil
Finlandiyada orta təhsil sisteminə şagirdləri
peşə təhsilinə və ali təhsil müəssisələrinə
hazırlayan məktəblər daxildir. Şagirdləri peşə
təhsilinə hazırlayan məktəblər uşaqlara müəyyən
peşə bacarıqlarına yiyələnmək imkanı verir. Orta
təhsilin yuxarı pilləsi isə hərtərəfli təhsil
vermək məqsədi daşıyır.
Şagirdləri peşə təhsilinə hazırlayan məktəbləri
bitirənlərə də ali təhsil almaq hüququ verilir.
Orta təhsilin yuxarı pilləsini bitirənlər də
peşə təhsili proqramlarında oxuya bilərlər.
Finlandiyada xüsusi proqramlar üzrə həm peşə
təhsili almaq, həm də orta təhsilin yuxarı
pilləsində oxumaq mümkündür.
Şagirdləri peşə təhsilinə hazırlayan məktəbləri
bitirənlərə peşə təhsili üzrə sertifikat
verilir. Orta təhsilin yuxarı pilləsini
bitirənlərə həm orta təhsilin yuxarı pilləsi,
həm də ali məktəbə qəbul imtahanı üzrə
sertifikat təqdim olunur. Xüsusi proqramlarda
oxuyanlar isə həm peşə təhsili, həm də ali
məktəbə qəbul imtahanı üzrə sertifikata sahib
olurlar.
Orta təhsilin yuxarı pilləsi üzrə sertifikat
politexnik profilli ali təhsil müəssisələrinə,
ali məktəbə qəbul imtahanı üzrə sertifikat isə
universitetlərə daxil olmaq hüququ verir. Buna
baxmayaraq, istisna hal kimi bir sıra ali təhsil
müəssisələri əlavə qəbul imtahanları da
keçirirlər.
Orta məktəb şagirdləri pulsuz səhiyyə xidmətləri
və gündəlik yeməklə təmin olunsalar da, lazımi
tədris vasitələrini, materialları və kitabları
öz hesablarına alırlar.
Peşə təhsili
 Finlandiyada
əsas təhsildən sonrakı pillə ümumi təhsil, ilkin
peşə təhsili və təlimi pilləsinə ayrılır. İlkin
peşə təhsili müəssisələri bələdiyyələrin, bəzi
hallarda isə özəl qurumların nəzdində fəaliyyət
göstərir.
Peşə təhsili və təliminin əsas məqsədi müvafiq
bacarıqlara malik işçi qüvvəsi hazırlamaq, əmək
bazarının ehtiyaclarına olan tələbatı ödəmək və
həyatboyu təlimi dəstəkləməkdir.
Finlandiyanın ilkin peşə ixtisas təhsili
müəssisələrində ümumilikdə 146000 nəfər oxuyur.
Onların 4500-ü ilkin peşə təliminə hazırlıq
kurslarında təhsil alır.
Tam orta təhsil almış və müvafiq peşələrə
yiyələnmiş gənclər (əgər onlar təhsillərini
davam etdirmək istəyirlərsə) müvafiq ali
məktəblərə qəbul ola bilərlər.
Yaşından asılı olmayaraq bütün vətəndaşların
peşə təhsili almalarına dövlət şərait yaradır.
Finlandiyada belə hesab edirlər ki, ölkədə
işsizliyin qarşısını yalnız bu yolla almaq
mümkündür.
Ali təhsil
 Qeyd
etdiyimiz kimi, Finlandiya ali təhsil
müəssisələri universitetlərə və politexnik
təhsil ocaqlarına bölünür. Ali məktəblərə qəbul
zamanı tələbələrin seçimi əsasında milli və
qəbul imtahanlarından istifadə edilir.
Universitetlərdə əsas diqqət elmi tədqiqatlara
ayrılır və tələbələrə hərtərəfli nəzəri biliklər
verilir. Politexnik profilli təhsil
müəssisələrində isə, əsasən, praktiki bacarıqlar
xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Belə ali məktəblər
bəzi hallarda tədqiqat məsələlərini gündəmə
gətirsə də, əsasən sənayenin inkişaf layihələri
ilə məşğul olur. Politexnik profilli təhsil
müəssisələri, əsasən bələdiyyələr, bəzi hallarda
isə özəl qurumlar tərəfindən idarə olunur.
Finlandiyanın bütün universitetlərində bakalavr
dərəcəsi üzrə təhsil müddəti təxminən 3-4 ildir.
Proqramdan asılı olaraq, bu pillədə ali təhsil
tamamlana bilər. Lakin bəzi hallarda bu pillə
magistratura pilləsi üçün aralıq mərhələ hesab
edilir.
Politexnik təhsilin tamamlanma müddəti isə
3,5-4,5 il arasında dəyişir. Politexnik təhsil
üzrə dərəcə Finlandiyanın təhsil sistemində
hüquqi baxımdan aşağı səviyyəli universitet
dərəcəsi hesab edilmir. Finlandiyadan kənarda
isə politexnik dərəcələr nisbətən aşağı
səviyyəli universitet dərəcəsi kimi qəbul
olunur.
Politexnik təhsil müəssisələrini bitirən
bakalavrlar universitetlərdə magistratura
dərəcəsi üzrə proqramlarda təhsillərini davam
etdirə bilərlər. Universitetlərdə magistratura
proqramının müddəti iki il olsa da, politexnik
müəssisələri bitirərək magistraturaya qəbul
olanlar daha bir il təhsil almalıdırlar.
Boloniya prosesinin tələbləri nəticəsində
politexnik müəssisələri bitirənlərdən tələb
olunan əlavə təhsilin həcmi tədricən azaldılır.
Bununla da politexnik müəssisələri bitirənlərdən
bəzi hallarda heç bir əlavə təhsil almaq tələb
olunmur.
Onu da qeyd edək ki, politexnik təhsil
müəssisələrini bitirənlər öz sahələri üzrə
üçillik iş təcrübələrini tamamladıqdan sonra
onlara müvafiq ixtisas üzrə magistratura
dərəcəsi almaq hüququ verilir. Bu dərəcə yalnız
ixtisasyönümlü səciyyə daşıyır. Politexnik
profilli magistratura dərəcəsinin müddəti iki
ildir və müntəzəm işdən ayrılmamaqla bu dərəcə
üzrə təhsil almaq olar. Bakalavr pilləsindən
fərqli olaraq, politexnik profilli magistratura
dərəcəsi müvafiq sahə üzrə akademik magistratura
dərəcəsinə bərabər tutulur.
Finlandiyada doktorluq dərəcəsinə yalnız
universitetlərdə yiyələnmək mümkündür.
Politexnik ixtisaslı magistratura dərəcəsi isə
tələbələrə doktorantura pilləsi üzrə təhsil
almaq hüququ vermir.
 Maraqlıdır
ki, bütün bu qeyd olunan ekvivalentlik yalnız
dövlət sektorunda işə qəbul zamanı nəzərə
alınır.
Universitet və politexnik profilli ali təhsil
müəssisələrində tələbələrin dərsə davamiyyəti
könüllüdür. Finlandiya ali təhsil
müəssisələrində tələbələrdən heç bir təhsil
haqqı tələb olunmur. Avropa İttifaqına daxil
olmayan ölkələrdən gələn tələbələr üçünsə pullu
ali təhsil tətbiq olunur.
Universitetlərdə təhsil alan hər kəsin tələbə
ittifaqına üzvlüyü məcburidir. Politexnik ali
təhsil müəssisələrində isə tələbə ittifaqına
üzvlük könüllüdür.
Finlandiyada tələbələrə bir sıra maliyyə
yardımları da verilir. Belə yardımlar tələbənin
təhsilində davamlı geriləmələr və
müvəffəqiyyətsizlik olduqda ləğv edilə bilər.
Yardımın miqdarı, adətən, o qədər də çox olmur.
Buna görə də tələbələrin əksər hissəsi özlərini
maliyyələşdirmək üçün işləyirlər. Finlandiyada
tələbələr həmçinin dövlət təminatlı tələbə
borclarından da yararlana bilərlər.
Xaricdə təhsil üçün də müvafiq tələbə
yardımlarının mövcudluğu beynəlxalq tələbə
mübadiləsinin yüksəldilməsini təmin edir.
Tələbələrin xaricdə təhsili üzrə maliyyə yardımı
yalnız Finlandiya hökumətinin maliyyələşdirdiyi
prioritet təhsil sahələrinə verilir.
Finlandiya ali məktəblərində oxuyan əcnəbi
tələbələrin təhsili, adətən onları göndərən ölkə
tərəfindən maliyyələşdirilir. Təhsil almaq
məqsədi ilə gələn əcnəbilərin bu ölkədə daimi
yaşayış hüququ varsa, onların təhsili
Finlandiyanın tələbələrə maliyyə yardımı
proqramı çərçivəsində maliyyələşdirilə bilər.
Əlavə təhsil
Qeyd etdiyimiz kimi, Finlandiyada yaşlıların və
işsizlərin peşələrə yiyələnmələri,
ixtisaslarının artırılması, dəyişdirilməsi və
yeniləşdirilməsi probleminə xüsusi diqqət
yetirilir. Bazar iqtisadiyyatının reallığı,
işsizliyin aradan qaldırılması probleminin
aktuallığı, ənənəvi və yeni peşələrə marağın
artması, yeni iş sahələrinin yaranması, təhsil
sahəsində təcrübəli müəllimlərin inteqrativ
fənlərin tədrisinə hazırlanması, təhsilin
idarəçiliyində yeni mexanizmlərin həyata
keçirilməsini təmin edəcək təhsil rəhbərlərinə
olan ehtiyac bu məsələyə xüsusi önəm
verilməsinin başlıca səbəblərindəndir.
Finlandiyanın bu sahədəki təcrübəsi olduqca
maraqlıdır. Ölkədə işsizlərin və yaşlıların işlə
təmin edilməsi, onların təhsili, müxtəlif
peşələrə yiyələnməsi, ixtisaslarının artırılması
ilə Təhsil, Əmək, Səhiyyə və Sosial Müdafiə
nazirlikləri, eləcə də digər yerli orqanlar
məşğul olur. Quberniya mərkəzlərində
ixtisasartırma və yenidənhazırlanma
mərkəzlərinin maliyyələşdirilməsi Təhsil
Nazirliyi, Əmək Nazirliyi tərəfindən və yerli
büdcə hesabına yerinə yetirilir. Həmçinin
ayrı-ayrı müəssisələr lazım olan kadrların
hazırlanması üçün bu mərkəzlərə vəsait
ayırırlar. Bu mərkəzlərdə çox zəngin
maddi-texniki baza və lazım olan bütün peşələri
tədris etmək üçün münasib şərait yaradılıb.
Burada ağac, metal emalı və inşaata aid
peşələrin öyrədilməsi, xarici dillərin tədrisi,
kompüter biliklərinin verilməsi yüksək səviyyədə
təşkil edilir. Bütün bunlar həmin mərkəzlərə
imkan verir ki, müəyyən istehsal xarakterli
işlərdən gəlir əldə etsinlər. Mərkəzlərdə
çalışan yüksək səviyyəli mütəxəssislər dövlət və
xarici sifarişlər əsasında müəyyən layihələri də
yerinə yetirirlər.
Beynəlxalq əməkdaşlıq
Finlandiya təhsil sahəsində Avropa İttifaqı
(Aİ), Avropa Şurası, Avropa İqtisadi Əməkdaşlıq
Təşkilatı (AİƏT), YUNESKO və digər nüfuzlu
beynəlxalq təşkilatlarla səmərəli əməkdaşlıq
edir.
Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlıq Avropada vahid
təhsil sisteminin formalaşdırılmasına, Boloniya
prosesinin tətbiq olunmasına, müəllim və təhsil
müəssisələri arasında əməkdaşlığın
yüksəldilməsinə, diplom və dərəcələrin
tanınmasına, təqaüd proqramlarının (Comenius,
Erasmus, Leonardo da Vinci, Grundtvig)
maliyyələşdirilməsinə əsaslanır.
Avropa İttifaqı çərçivə proqramları vasitəsilə
üzv dövlətlərdə tədqiqat və elmi inkişaf
layihələrini maliyyələşdirir. Aİ-nin Tədqiqat və
İnkişaf üzrə çərçivə proqramı Finlandiyanın
beynəlxalq elmi əməkdaşlığının mühüm hissəsini
təşkil edir. Aİ üzv ölkələrin universitetlərində
aparılan elmi tədqiqatların təxminən 5 faizini
maliyyələşdirir.
Finlandiya Skandinaviya ölkələri ilə də elm,
tədqiqat, təhsil və mədəniyyət sahəsində
əməkdaşlıq edir.
YUNESKO Finlandiyanın Təhsil Nazirliyi üçün ən
vacib təşkilatlardan biridir. YUNESKO ilə
əməkdaşlığa tədqiqat proqramlarının həyata
keçirilməsi, birgə konfransların təşkili və
digər məsələlər daxildir.
Təhsil sahəsində qlobal əməkdaşlıq üzrə aparıcı
təşkilatlardan biri olan AİƏT-in hesabatlarında
Finlandiya təhsilin səviyyəsinə görə ən yüksək
yerlərdən birini tutur.
Finlandiya bir çox beynəlxalq elmi-tədqiqat
təşkilatları ilə də yaxından əməkdaşlıq edir.
Onların sırasına Avropa Nüvə Tədqiqatı
Təşkilatı, Avropa Molekulyar Biologiya
Laboratoriyası, Avropa Kosmik Agentliyi, Avropa
Cənub Rəsədxanası, Avropa Sinxrotron Radiasiya
Laboratoriyası, Avropa Elm Fondu, Avropa Elmi və
Texnoloji Tədqiqat Sahəsində Əməkdaşlıq
Təşkilatı, Tədqiqat İnfrastrukturu üzrə Avropa
Strateji Forumu və digər qurumlar daxildir.
Yazının hazırlanmasında Finlandiyanın Təhsil və
Mədəniyyət Nazirliyinin rəsmi məlumatlarından
istifadə olunub. |
