|
Azərbaycan xalqı yüksək elmə, biliyə, savada malik olan
xalqdır. Bunlar hamısı uzun illər - keçmişdən
indiyə qədər Azərbaycanda yaranmış təhsil
sisteminin fəaliyyətinin əməli nəticələri,
Azərbaycan müəllimlərinin, alimlərinin gərgin
fəaliyyətinin nəticəsidir.
Heydər ƏLİYEV
Bu gün
Azərbaycan Respublikasında təhsil islahatları
uğurla davam etməkdədir. Ulu öndərimiz Heydər
Əliyevin 2000-ci il iyunun 13-də imzaladığı
"Azərbaycan Respublikasında təhsil sisteminin
təkmilləşdirilməsi haqqında" fərmanı ilə
təhsilin yenidən qurulması, təkmilləşdirilməsi
məsələsi aktuallaşdı. Fərman təhsil sisteminin
əsaslı şəkildə təkmilləşdirilməsinə,
idarəetmənin müasir şəkildə təşkil olunmasına,
təhsil sisteminin beynəlxalq prinsiplərlə
qurulmasına və dünya təhsil sisteminə
inteqrasiyasına zəmin yaratmış oldu. Bu
istiqamətdə yeni layihələrin həyata keçirilməsi
zamanı müəyyən problemlər ortaya çıxdı və həmin
problemlərin ən mühümlərindən biri orta
ümumtəhsil məktəblərində istifadə olunan
dərsliklərlə bağlı idi.
Azərbaycan
dövləti yenidən müstəqilliyini qazandığı dövrdən
dərsliklərdə yeniləşmə, yeni məzmun, yeni
yanaşmalar özünü göstərirdi. Bu yeni yanaşmalar
xüsusən humanitar fənlərin dərsliklərində daha
çox özünü büruzə verirdi. Lakin bu dərsliklərdə
də keçmiş təhsil proqramlarının prinsipləri,
məzmun və yanaşması hələ də qalmaqda idi.
Dərsliklərdə işlənən yazı üslubu, elmi
uyğunsuzluqlar, uzun və ağır-mürəkkəb fikirlər,
ziddiyyətli faktlar ümumtəhsil məktəblərində
təhsil alan şagirdlərin hərtərəfli inkişafına,
bilik səviyyəsini artırmağa mane olurdu. Bu kimi
problemlər təhsil islahatları çərçivəsində milli
dərsliklərin yenidən hazırlanması, onların
məzmun və metodikasında dəyişikliklər edilməsi
məsələsini intensivləşdirməyi labüd etdi.
Kurikulum
layihələrinin həyata keçirilməsi təhsilimizdə
keyfiyyət dəyişikliklərinə - dünyagörüşü geniş,
məntiqli, yaradıcı, müstəqil fikirli və digər
yüksək keyfiyyətlərə malik yeniyetmə və
gənclərin yetişməsinə imkanlarını üzə çıxardı.
Yeni "Təhsil haqqında" Qanunda "Təhsil sahəsində
dövlət siyasətinin əsas prinsipləri" maddəsinin
3.0.5. bəndində keyfiyyətlilik - təhsilin mövcud
standartlara, normalara, sosial-iqtisadi
tələblərə, şəxsiyyətin, cəmiyyətin və dövlətin
maraqlarına uyğunluğu kimi təsdiq olunur.
Dərsliklər
təhsilin özəyi, "şah damarı" hesab olunur. Buna
görə də bu mövzu dövlətimizin daim diqqət
mərkəzindədir. Yeni tələblərə uyğun milli
dərsliklərin yazılması zərurəti çox uğurla davam
etdirilir.
Bir neçə ildir
ki, Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi
dərsliklərin yenidən işlənməsi, onların metodik
cəhətdən yenidən hazırlanması, ziddiyyət yaradan
problemlərin aradan qaldırılması və bu kimi
məsələlərin həlli yolunda ciddi və ardıcıl
addımlar atır. Sevindirici haldır ki, bu işlərin
həyata keçirilməsinə görkəmli alim və
mütəxəssislərlə yanaşı, ümumtəhsil məktəblərində
çalışan qabaqcıl müəllimlər də cəlb olunmuşdur
ki, onların praktik təcrübəsindən, pedaqoji və
elmi biliklərindən səmərəli istifadə olunur.
Azərbaycanda
2003-cü ildən başlayaraq ümumtəhsil
məktəblərinin dərsliklərlə pulsuz təminatı
məsələsi təhsilimizin inkişafına xidmət göstərən
ən önəmli addımlardan biridir.
İslahatlar
dövlətin büdcəsi və beynəlxalq təşkilatların
köməyi hesabına uğurla davam edir. Təhsil naziri
Misir Mərdanovun qeyd etdiyi kimi, ölkəmizin
geniş ictimaiyyəti ilə bərabər, Azərbaycanda
fəaliyyət göstərən beynəlxalq təşkilatlar,
qabaqcıl dövlətlərin təhsil mütəxəssisləri və
ekspertləri Azərbaycan təhsilinin inkişaf
perspektivlərini yüksək qiymətləndirərək onun
gələcəyinə nikbinliklə baxırlar. (M.Mərdanov.
"Heydər Əliyev və Azərbaycan təhsili"
məqaləsindən - Heydər Əliyev Müstəqil Azərbaycan
dövlətinin qurucusudur,Bakı, 2003, səh.388).
Son illərdə
dərsliklərdə əhəmiyyətli dərəcədə irəliləyişlər
baş vermişdir. Təhsil Nazirliyi yeni
islahatların həyata keçirilməsini məhdud şəkildə
deyil, beynəlxalq prinsiplər səviyyəsində, digər
öncül dövlətlərin təcrübəsindən istifadə etməklə
reallaşdırır. Yeni dərsliklərin
qiymətləndirilməsi məsələsi böyük məsuliyyət
tələb etdiyindən ekspertlərin xarici dövlətlərdə
təcrübə toplaması üçün ezam olunması bir ənənə
halını almışdır. Bizim təhsil və dərslik
prinsiplərimizə ən yaxın olan qardaş Türkiyə
dövləti bu işdə ölkəmizə böyük kömək göstərir.
Son 3 ildə respublikamızın qabaqcıl müəllimləri,
ekspertlər və nazirliyin əməkdaşları Ankaradakı
"Təlim və Tərbiyə Kurulu Başkanlığı"na ezam
olunurlar. Son səfər 13.02.2011-19.02.2011
tarixləri arasında baş tutmuşdur. Dərslik və
nəşriyyat şöbəsinin müdiri Faiq Şahbazlının
rəhbərliyi ilə 16 nəfərdən ibarət işçi qrupu,
eyni zamanda öz iş təcrübəsini də türk
həmkarları ilə bölüşmüşdür.
Təlim və
Tərbiyə Kurulu Başkanı Mərdan Tufan nümayəndə
heyətini çox mehriban qarşılayaraq iki qardaş
dövlətin əməkdaşlığını yüksək qiymətləndirdiyini
bildirdi və ulu öndər Heydər Əliyevin unudulmaz
fikirlərini vurğuladı: "Biz bir millət, iki
dövlətik...".
Bizim
nümayəndə heyəti xüsusi iş qrafiki üzrə
dərsliklərin qiymətləndirmə prosesində iştirak
etdi, Türkiyədə istifadə olunan dərsliklərin,
metodik vəsaitlərin dəyərləndirmə meyarları ilə
yaxından tanış oldu.
Qeyd etmək
lazımdır ki, Türkiyədə dərsliklərin
qiymətləndirilməsi təcrübəsi böyükdür.
Azərbaycanda isə bu iş son üç ildə aparılır.
Müxtəlif
ölkələrin dərslik yazmaq, dərslik
qiymətləndirmək təcrübəsi ilə tanış olduqda
məlum olur ki, bizə ən yaxın və ən optimal
təcrübə Türkiyə təcrübəsidir. Qiymətləndirmə
meyarları ilə tanış olduqda, bir çox ortaq
cəhətlər göstərdi ki, Azərbaycanda bu işlər
düzgün istiqamətdədir. Türk mütəxəssisləri də
bizim nümayəndələrin təcrübəsi ilə, apardığımız
yeni dərsliklər və metodik vəsaitlərlə yaxından
maraqlanırdılar. Hətta qiymətləndirmə zamanı
təkliflərimizə xüsusi diqqətlə yanaşan türk
ekspertləri doğru yolda olduğumuzu, lakin bu
mexanizmin cilalanması üçün vaxtın və
ixtisaslaşmaya yiyələnməyin lazım olduğunu
bildirdilər.
Milli
təhsilimizin uğurlarını, çətinliklərini
bölüşdükcə məlum olur ki, Türkiyə milli təhsili
də eyni yolu keçmişdir. Türk dərsliklərinin
bugünkü səviyyəsi asanlıqla başa gəlməmiş, böyük
bir təkmilləşmə yolu keçmişdir.
Azərbaycan
nümayəndə heyətinin iş qrafikinə Türkiyə
məktəblərindən biri ilə tanışlıq da əlavə
edilmişdi. Ankaranın Yeniməhəllə adlanan
rayonunda "Metin Emiroğlu ilk öyrətim okulu"nda
olan nümayəndə heyətimiz ayrı-ayrı siniflərdə və
müxtəlif fənlər üzrə dərslərdə iştirak etdi.
Məktəbin dərslikləri, proqramları, dərs
vəsaitləri ilə tanışlıq, şagirdlər və
müəllimlərlə ünsiyyət hər iki tərəf üçün
yaddaqalan oldu. Bu kimi görüşlər hərtərəfli
fayda kəsb etməklə yanaşı, milli təhsilimizin
islahatlarının digər ölkələrin islahatları ilə
müqayisəsinə imkan yaradır. Nikbinliklə
düşünürsən ki, biz düz yoldayıq və geriyə yol
yoxdur.
Az vaxt
içərisində bizim nümayəndə heyətinin Ankaranın
tarixi ilə, tarixi abidələri ilə tanışlığı da
baş tutdu. Belə ki, Ankaradakı Esterqon qalası
və sarayını, Atatürkün "Anıt Kabr" mavzoleyini
gəzərkən duyğulu və kövrək anlar yaşandı.
Atatürkün xatirəsini yaşadan muzeydə Türkiyənin
şərəfli tarixinin ən ağır səhifəsi olan
Çanakqala və Sakarya savaşlarına həsr olunmuş
zallarda vətənpərvərlik, qürur, fəxarət
duyğuları yaşamamaq mümkün deyildi. Tarixdən
məlumdur ki, məhz bu savaşlarda Azərbaycandan
getmiş könüllülər də iştirak etmişdilər. Bəlkə
də ona görə təsadüfü deyil ki, muzeydə bizim
nümayəndə heyətinə bələdçilik edən də
azərbaycanlı idi. Türk xalqının atası böyük
Atatürkün məzarını ziyarət edərkən, onun
mübarizə dolu həyat yolu ilə tanış olarkən göz
önündə öz tarixi keçmişimiz, ulu öndər Heydər
Əliyevin müstəqil Azərbaycan uğrunda quruculuq
mücadiləsi canlanırdı.
Leyla HÜSEYNOVA,
Heydər Əliyev adına MTK və
135 nömrəli orta məktəbin tarix müəllimi |
