|
GİRİŞ
"Çağırışaqədərki hazırlıq" fənni kurikulumu və
onun xarakterik cəhətləri.
"Çağırışaqədərki hazırlıq" fənninin kurikulumu
ümumı təlim nəticələrinə nail olmaq
istiqamətində bütün fəaliyyətləri əks etdirən və
hər bir şagirdin imkanlarına, qabiliyyət və
ehtiyaclarına yönəlmiş sənəddir. Bu sənəd
müəllimlər, məktəb rəhbərləri, dərslik
müəllifləri, valideynlər və ictimaiyyətin digər
nümayəndələri üçün nəzərdə tutulmuşdur
"Çağırışaqədərki hazırlıq" fənninin kurikulumu:
- dərslik və tədris vəsaitlərinin tərtib
edilməsi, tədris materialının planlaşdırılması,
təlim üsullarının müəyyənləşdirilməsi və müəllim
hazırlığının həyata keçirilməsi üçün müvafiq
təlimatlar formasında hazırlanacaq qaydaların
əsasını təşkil edir;
- nəticəyönümlü xarakter daşıyır və
standartların mənimsənilməsini təmin etmək üçün
şagird nailiyyətlərindəki irəliləyişlərin
müntəzəm qiymətləndirilməsini nəzərdə tutur;
- şagirdlərə gündəlik həyatda lazım olan
bacarıqların aşılanmasını ön plana çəkir;
- şagird irəliləyişlərinin və inkişaf sürətinin
getdikcə artmasını əsas məqsəd kimi qarşıya
qoyur;
- məzmun standartlarının müəyyənləşdirilməsi
prosesində fənn üzrə təlim nəticələrində
fəaliyyətlər (idraki, hissi-emosional və fiziki)
üzrə balansın gözlənilməsini diqqət mərkəzində
saxlayır;
- şagirdlərin "nəyi bilməli" və "nəyi bacarmalı"
olduqlarını bilik və fəaliyyətlərin
inteqrasiyası formasında təqdim edir.
Fənnin əhəmiyyəti, məqsəd və vəzifələri.
Bəşəriyyətin tarixi böyük müharibələr,
qarşıdurmalar tarixi olmuş, insanlar yaşamaq
uğrunda mübarizə aparmışlar. Bu mübarizələrdə
özünün vətənini, xalqını müdafiəyə qalxan
insanlar inamla, qətiyyətlə vuruşmalı olmuşlar.
Onlar ölkəni, dövlət marağını, ərazisini və
xalqını qorumağı hər şeydən üstün hesab etmişlər.
Ölkələrdə silahlı qüvvələr məhz bu zərurətdən
yaranmışdır.
Müasir dünyada ölkələrin inkişafının səviyyəsi
həm də onların müdafiə qüdrəti, gücü ilə ölçülür.
Ölkənin hər bir vətəndaşının əqli, fiziki və
mənəvi cəhətdən bu işə hazır olması ən vacib
atributlardan biri kimi dəyərləndirilir. "Çağırışaqədərki
hazırlıq" fənninin Azərbaycanın ümumtəhsil
məktəblərinin tam orta təhsil səviyyəsində
tədris olunması bu məntiqdən irəli gəlir.
Bu fənn aşağıdakı xüsusiyyətlər baxımından
əhəmiyyət daşıyır:
Xalqına, vətəninə, tarixinə və adət-ənənələrinə
sonsuz məhəbbət hissi bəsləmək və hər an vətənin
müdafiəsinə hazır olmaq gənc nəslin yüksək
mənəvi keyfiyyəti hesab olunur. "Çağırışaqədərki
hazırlıq" fənninin tədrisi prosesində bu
keyfiyyətin formalaşması üçün geniş imkanlar
vardır.
Sülh şəraitində mürəkkəb və çətin hərbi xidmətin
qüsursuz keçməsi, müharibə zamanı isə döyüş
tapşırıqlarının müvəffəqiyyətlə yerinə
yetirilməsini təmin edən bir sıra
sosial-psixoloji və intellektual keyfiyyətlərin
formalaşdırılmasında, ilk növbədə isə cəsurluq,
düşmənlə mübarizədə davamlılıq, qələbə naminə
iradə və təmkinlilik, mürəkkəb şəraitdə düzgün
qərar qəbul etmək kimi yüksək psixoloji
keyfiyyətlərin yaranmasında "Çağırışaqədərki
hazırlıq" fənninin rolu böyükdür.
"Çağırışaqədərki hazırlıq" fənninin həm də
təcrübi əhəmiyyəti vardır. Bu fənn şagirdləri
Silahlı Qüvvələrin tarixi, dövlətin müdafiə
hüquqlarının əsasları, vətəndaşın vəzifə və
hüquqları, hərbi xidmətin spesifikası, texnika
və silahların əsas nümunələri və müasir döyüşün
ibtidai anlayışları ilə tanış etməklə onlarda
fiziki, sıra hazırlıqları, topoqrafiya, insanın
sülh və müharibə şəraitində həyat və
fəaliyyətinin mühafizəsi üsulları, fövqəladə
hadisələr zamanı zərərçəkənlərə ilk tibbi
yardımın göstərilməsinə dair praktik bacarıqlar
formalaşdırmaq imkanına malikdir.
Fənnin məqsədi
şagirdlərdə respublikanın müdafiə qüdrəti,
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası və
qanunlarından irəli gələn vəzifələr, Nazirlər
Kabinetinin qərarları, Azərbaycan Silahlı
Qüvvələrinin vəzifələri, onların xüsusiyyəti və
əhəmiyyəti, hərbi xidmətin vətəndaşlar üçün
şərəfli vəzifə olması, Silahlı Qüvvələrin
nizamnamələrinin tələblərindən irəli gələn
vəzifələri, əsgərlərin yerləşməsi, həyat tərzi
və xidməti, fövqəladə hallarda mühafizə
qaydaları və tibbə dair bilik və bacarıqlar
əsasında təhlükəsizliyi təmin etmək və müdafiə
qabiliyyətini, səhiyyə və ekoloji mədəniyyəti
formalaşdırmaqdan ibarətdir.
Şagirdlər bu məqsəddən irəli gələn dəyərlərə
yiyələnməklə ətraf mühitə qısa zamanda
adaptasiya olunur və qeyri-adi (böhranlı,
fövqəladə) vəziyyətə düşərkən sağlamlıqlarını və
həyatlarını mühafizə etmək imkanlarına malik
olurlar.
Bu məqsədin reallaşdırılması üçün aşağıdakı
vəzifələrin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur:
*
Azərbaycanın Silahlı Qüvvələri haqqında ümumi
məlumatların, zəruri hərbi nizamnamə
qaydalarının mənimsənilməsi, ordu həyatı ilə
tanışlıq, şagirdlərdə mülki müdafiə və tibbi
yardım bacarıqlarının formalaşması;
*
şagirdlərin hərbi xidmətə fiziki və psixoloji
cəhətdən hazır olmaları və topoqrafik vərdişlərə
yiyələnmələrinin təmin olunması;
*
şagirdlərdə Azərbaycanın Silahlı Qüvvələrində
xidmətin müqəddəs borc və şərəf işi olmasına
inamın yaradılması;
*
şagirdlərdə vətənpərvərlik, əqidəlilik,
dözümlülük, cəsurluq, intizam və şəxsi
məsuliyyət hissi kimi mənəvi keyfiyyətlərin
inkişaf etdirilməsi;
*
fövqəladə hallarda mühafizə vasitələrindən
istifadə və zədələnmə ocaqlarında ilk tibbi
yardım göstərmək bacarıqlarının
formalaşdırılması.
1. "Çağırışaqədərki hazırlıq" fənni üzrə təlimin
məzmunu
1.1. Ümumi təlim nəticələri
Şagird:
*
Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin
tarixi, tərkibi, inkişafı haqqında məlumatları,
hərbi xidmət barədə qanunun tələblərini şərh
edir;
*
Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrində
istifadə olunan hərbi texnika və sursatlar
haqqında zəruri məlumatlara malik olduğunu
nümayiş etdirir, Azərbaycan Respublikası Silahlı
Qüvvələrinin nizamnamələrində təsbit olunmuş
əsas müddəaları mənimsədiyini, tibbi yardım və
mülki müdafiə bacarıqlarına, topoqrafik
vərdişlərə yiyələndiyini nümayiş etdirir;
*
qeyri-müəyyən şərait və hallarla əlaqədar
yaranmış vəziyyətlərdə problemləri həll etmək
üçün üsul və vasitələrdən istifadə edir;
*
mülki müdafiə, sıra təlimi və fiziki hazırlığa
aid normativləri yerinə yetirir, onların icrası
zamanı qrup və komanda tərkibində əlaqəli
fəaliyyət göstərir.
1.2. Məzmun xətləri və onların əsaslandırılması
"Çağırışaqədərki hazırlıq"' fənni üzrə məzmun
xətləri aşağıdakı kimi müəyyənləşdirilir:
*
dövlət müdafiəsinin tarixi və hüquqi əsasları;
*
münaqişə və terrorizm;
*
fövqəladə hallar zamanı əhalinin mühafizəsi;
*
tibbi biliklər və ilk tibbi yardım qaydaları.
Dövlət müdafiəsinin tarixi və hüquqi əsasları
Gənclər Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin tarixini
öyrənməklə vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə alır,
onlarda vətənə sədaqət, Azərbaycan Silahlı
Qüvvələrində xidmətin müqəddəs borc və şərəfli
bir iş olmasına inam əmələ gəlir, əqidəlilik,
cəsurluq və şəxsi məsuliyyət hissi kimi mənəvi
keyfiyyətlərin formalaşmasına zəmin yaranır.
Onlar Azərbaycan Respublikasının
Konstitusiyasının və digər qanunvericilik
aktlarının ölkənin müdafiəsinə aid tələbləri ilə
tanış olurlar. Ölkənin müdafiəsi ilə bağlı
vətəndaşlıq borcu və məsuliyyətini başa düşürlər.
Ordu həyatı ilə tanış olur, əsgərin vəzifə,
hüquq və məsuliyyətini dərk edirlər.
Bu məzmun xətti üzrə əldə olunmuş bilik və
bacarıqlar gənclərin əvvəlcədən ordu həyatı ilə
tanış olmasına imkan yaradır, şagirdlərin idrak
fəallığının yüksəlməsini stimullaşdırır.
Şagirdlər öz ölkəsinin tarixini digər ölkələrin
tarixi ilə müqayisə etmək imkanı əldə edirlər.
Onlarda tədqiqatlar aparmaq, mühakimə yürütmək,
qərar qəbul etmək bacarıqlarının formalaşmasına
geniş şərait yaranır.
Münaqişə və terrorizm
Azərbaycan dövlətinin müharibə təhlükəsi və
terrorizmlə üzbəüz qaldığı zamanda şagirdlərin
bu sahədə biliklərə yiyələnməsi məzmun xəttinin
əsasını təşkil edir. Onlar taktika və müasir
silahlar haqqında biliklərə, topoqrafiya üzrə
bacarıqlara yiyələnirlər.
Əldə olunan bacarıqlar, ilk növbədə, hərbi
xidmətə gedəcək gənclərin cağırışaqədərki
hazırlıq dövrü kimi əhəmiyyət daşıyır. Tez bir
zamanda ümumi hazırlığa yiyələnməyə və ixtisas
üzrə hazırlıq üçün daha az vaxt ayrılmasına
imkan yaranır. Digər tərəfdən, hərbi xidmət
keçməyən insanlar üçün bu bilik və bacarıqlar
müharibə (terrorizm) şəraitində özünü mühafizə
etmək üçün faydalı olur. Şagirdlər tədqiqatlar
aparmaq, mühakimə yürütmək və qərar qəbul
etməklə yanaşı, ünsiyyət qurmaq, öyrəndiklərini
əlaqələndirmək və tətbiq etmək bacarıqlarına
yiyələnirlər.
Fövqəladə hallar zamanı əhalinin mühafizəsi
Bu məzmun xəttinin kurikuluma daxil edilməsi
onunla şərtlənir ki, müxtəlif xarakterli
fövqəladə halların meydana çıxması insanların
həyat və sağlamlığına, genetik fonduna ciddi
təhlükə yaradır. İnsanlar öz həyatlarını qorumaq
məcburiyyəti qarşısında qalırlar. Bu məzmun
xətti üzrə bacarıqlar baş verə biləcək təbii
fəlakətlərə və texnogen qəzalara insanların tam
orta təhsil səviyyəsində hazırlanmasına şərait
yaradır.
Tibbi biliklər və ilk tibbi yardım qaydaları
Nəzərdə tutulan məzmun xətti istər müharibə,
istərsə də sülh şəraitində baş verə biləcək
fövqəladə hadisələr zamanı xəsarət alanlara və
zərər çəkmişlərə göstəriləcək ilk tibbi yardım
kimi dəyərləndirilir, şagirdlərin sağlam həyat
tərzinin təşkili haqqında bilik və bacarıqlara
yiyələnməsinə, əqli və fiziki cəhətdən inkişaf
etdirilməsinə geniş imkanlar yaradır. Onlarda
xəstələrə (yaralılara) humanistcəsinə yanaşmaq,
əsl vətəndaşlıq mövqeyi nümayiş etdirərək
təmənnasız tibbi yardım göstərmək keyfiyyətləri
tərbiyə edir.
1.3. Fəaliyyət xətləri və standartları
"Çağırışaqədərki hazırlıq" fənni üzrə aşağıdakı
fəaliyyət xətləri müəyyənləşdirilir:
*
problemin müəyyənləşdirilməsi və həlli;
*
ünsiyyət qurma;
*
əlaqələndirmə;
*
mühakimə yürütmə və əsaslandırma;
*
təqdimetmə.
Fəaliyyət xətləri məzmun xətlərinin hər biri ilə
əlaqəlidir. Bu xətlər məzmun üzrə biliklərin
əldə edilməsi və istifadəsi yollarını
müəyyənləşdirmək, onları realizə etmək məqsədi
daşıyır və şagirdlərə istiqamətləndirilir.
Şagird "Çağırışaqədərki hazırlıq" fənnindən
yiyələnəcəyi məzmuna müxtəlif fəaliyyətlər
vasitəsilə nail ola bilər. O, fəaliyyət zamanı
problemləri həll etmək üçün çağırışaqədərki
hazırlıq məsələlərinin müzakirəsində iştirak
edir, əldə etdiyi məlumatları əlaqələndirir,
mühakimə yürüdür, fikirlərini əsaslandırır,
biliklərini müxtəlif yollarla təqdim edir.
Problemin müəyyənləşdirilməsi və həlli
Şagird:
*
çağırışaqədərki hazırlıqda problemləri görür və
yeni biliklər əldə edir;
*
problemlərin həlli üçün müvafiq yanaşmalardan və
strategiyalardan istifadə edir;
*
problemlərin həlli prosesinə nəzarət edir və bu
barədə mülahizə yürüdür.
Ünsiyyət qurma
Şagird:
*
ünsiyyət vasitəsilə mülahizələrini bölüşür və
ümumiləşdirir;
*
mülahizələri barədə yoldaşlarına, müəllimə və
başqalarına məlumat verir;\
*
başqalarının mülahizələrini və strategiyalarını
təhlil edir və dəyərləndirir;
*
hərbiyə aid məsələləri dəqiq ifadə etmək üçün
hərbi terminlərdən istifadə edir.
Əlaqələndirmə
Şagird:
*
hərbi biliklər, hadisələr arasındakı əlaqələri
görür və onlardan istifadə edir;
*
hərbi sahədə bilikləri və təklifləri bir-biri
ilə ardıcıl əlaqələndirir və onları əsaslandırır;
*
hərbi bilikləri digər sahələrdə tətbiq edir.
Mühakimə yürütmə və əsaslandırma
Şagird:
*
mühakimə yürütmə və əsaslandırmanı əsas üsul
kimi qəbul edir;
*
fərziyyələr irəli sürür;
*
müxtəlif tip mühakimə və əsaslandırma üsullarını
seçir, onlardan istifadə edir.
Təqdimetmə
Şagird:
*
təklifləri formalaşdırmaq, yazmaq və
əlaqələndirmək üçün təqdimatlardan istifadə edir;
*
problemlərin həlli üçün hərbi təqdimat formaları
seçir və tətbiq edir;
*
hərbi və həyati məsələləri modelləşdirmək və
təsir etmək üçün təqdimatlardan istifadə edir.
1.4. Məzmun xətləri üzrə təlim nəticələri
Tam orta təhsil səviyyəsində məzmun xətləri üzrə
təlim nəticələri
1. Dövlət müdafiəsinin tarixi və hüquqi əsasları
Şagird:
*
Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin yaradılmasının
tarixi, tərkibi və inkişafı haqqında məlumatları
şərh edir;
*
hərbi xidmət barədə qanunun və nizamnamələrin
tələblərini şərh edir.
2. Münaqişə və terrorizm
Şagird:
*
Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində istifadə olunan
hərbi texnika və sursatlar haqqında zəruri
məlumatlara malik olduğunu nümayiş etdirir;
*
topoqrafik vərdişlərə yiyələndiyini nümayiş
etdirir;
*
sıra təlimi və fiziki hazırlığa aid
normativlərlə bağlı bacarıqlar nümayiş etdirir.
3. Fövqəladə hallar zamanı əhalinin mühafizəsi
Şagird:
*
qeyri-müəyyən şərait və hallarla əlaqədar
yaranmış vəziyyətlərdə problemləri həll etmək
üçün üsul və vasitələrdən istifadə edir;
*
mülki mühafizəyə aid normativləri yerinə
yetirir.
4. Tibbi biliklər və ilk tibbi yardım qaydaları
Şagird:
*
ilk tibbi yardım vərdişlərinə yiyələndiyini
nümayiş etdirir.
Siniflər üzrə məzmun standartları
X SİNİF
X sinfin sonunda şagird:
*
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası və
digər qanunvericilik aktlarının hərbi xidmətə
aid müddəalarını, Azərbaycan Silahlı
Qüvvələrinin strukturunu, dövlət atributlarını
və hərbi atributları təsvir edir;
*
daxili xidmət və intizam nizamnaməsi haqqında
təqdimatlar edir;
*
müasir ümumqoşun döyüş növlərini və motoatıcı
manqanın təşkili və imkanlarını, atıcı silahlar
və əlqumbaralarının təyinatını, onların
taktiki-texniki xassələrini və istifadə
qaydalarını şərh edir;
*
xəritəsiz, cismlərin köməyi ilə səmtləməni təyin
edir;
*
fövqəladə hadisələri və kütləvi qırğın
vasitələri haqqında məlumatları, radiasiyaya
nəzarət və kimyəvi kəşfiyyat cihazlarının
quruluşunu və iş prinsiplərini, sağlam həyat
tərzinin mahiyyətini, bioloji vasitələr,
yoluxucu xəstəliklər haqqında biliklərini şərh
edir;
*
zədələnmə ocaqlarında ilk tibbi yardım göstərir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Dövlət müdafiəsinin tarixi və hüquqi əsasları
Şagird:
1.1. Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin yaranması
və inkişafına dair biliklər nümayiş etdirir.
1.1.1. Dövlət atributlarını və hərbi atributları
təsvir edir.
1.1.2. Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin
strukturunu şərh edir.
1.2. Vətənin müdafiəsində vətəndaşın
vəzifələrinə dair biliklər nümayiş etdirir.
1.2.1. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası
və digər qanunvericilik aktlarının hərbi xidmətə
dair müddəalarını şərh edir.
1.3. Silahlı Qüvvələrin ümumqoşun nizamnamələri
tələblərinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş
etdirir.
1.3.1. Daxili xidmət nizamnaməsi haqqında
təqdimatlar edir.
1.3.2. Hərbi intizam qaydalarını (nizamnaməyə
uyğun) izah edir.
2. Münaqişə və terrorizm
Şagird:
2.1. Müasir ümumqoşun döyüş taktikası üzrə bilik
və bacarıqlar nümayiş etdirir.
2.1.1. Müasir ümumqoşun döyüş növlərini izah
edir.
2.1.2. Motoatıcı manqanın təşkili və döyüş
imkanlarını şərh edir.
2.2. Müasir döyüş vasitələrinə dair bilik və
bacarıqlar nümayiş etdirir.
2.2.1. Atıcı silahlar və onların taktiki-texniki
xassələrini şərh edir.
2.2.2. Əlqumbaralarının təyinatını və onlardan
istifadə qaydalarını izah edir.
2.3. Topoqrafiya üzrə bacarıqlar nümayiş
etdirir.
2.3.1. Xəritəsiz və ya cismlərin köməyi ilə
səmtləməni təyin edir.
3.Fövqəladə hallar zamanı əhalinin mühafizəsi
Şagird:
3.1. Fövqəladə hadisələr haqqında biliklər
nümayiş etdirir.
3.1.1. Fövqəladə hadisələri təsnif edir.
3.1.2. Kütləvi qırğın vasitələri haqqında
məlumatları şərh edir.
3.2. Mühafizə vasitələrindən istifadə
bacarıqları nümayiş etdirir.
3.2.1. Radiasiyaya nəzarət və kimyəvi kəşfiyyat
cihazlarının quruluşunu və iş prinsipini izah
edir.
3.2.2 Fərdi mühafizə vasitələrindən istifadə
edir.
4. Tibbi biliklər və ilk tibbi yardım qaydaları
Şagird:
4.1. Sağlam həyat tərzi haqqında biliklər
nümayiş etdirir.
4.1.1. Sağlam həyat tərzinin mahiyyətini şərh
edir.
4.1.2. Bioloji vasitələr, yoluxucu xəstəliklər
haqqında biliklərini şərh edir.
4.2. İlk tibbi yardım göstərmək bacarıqları
nümayiş etdirir.
4.2.1. Zədələnmə ocaqlarında ilk tibbi yardım
göstərir.
4.2.2. Aİ2, FKP (fərdi kimyəvi paket ) və
pambıqlı tənzif sarğıdan istifadə edir.
XI SİNİF
XI sinfin sonunda şagird:
*
Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin yaranmasının
tarixi və inkişafı, struktur vəzifələri, hərbi
nizamnamələrdəki ümumi müddəaları, qarnizon,
qarovul xidməti və sıra təlimi qaydalarını
(nizamnaməyə uyğun) şərh edir;
*
hədəflərə uyğun mübarizə üsullarını
müəyyənləşdirir;
*
atıcı silahlardan istifadə qaydaları və onlara
texniki xidmət haqqında, mühəndis maneələr
haqqında, minaatan qurğuların ümumi quruluşu və
istifadə qaydalarına dair təqdimatlar edir;
*
topoqrafik xəritələrdən istifadəyə dair
təqdimatlar edir;
*
fövqəladə hadisələrdə əhalini və obyektləri
mühafizə qaydalarını şərh edir;
*
sağlamlığa təsir edən amillər, yoluxucu
xəstəliklərin profilaktikası və onlarla mübarizə
haqqında təqdimatlar edir;
*
fövqəladə hadisələrdə zədələnmələrin
profilaktikasına və ilk tibbi yardıma dair
qaydaları tətbiq edir;
*
radiasiya şüalanmaları və kimyəvi zədələnmələr
zamanı ilk tibbi yardım göstərir.
Məzmun xətləri üzrə əsas və alt-standartlar
1. Dövlət müdafiəsinin tarixi və hüquqi əsasları
Şagird:
1.1. Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin yaranması
və inkişafına dair biliklər nümayiş etdirir.
1.1.1. Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin
yaranmasının tarixi və inkişafı haqqında
təqdimatlar edir.
1.1.2. Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin
strukturlarının vəzifələrinə dair təqdimatlar
edir.
1.2. Vətənin müdafiəsində vətəndaşın
vəzifələrinə dair biliklərini nümayiş etdirir.
1.2.1. Hərbi nizamnamələrdəki ümumi müddəaları
şərh edir.
1.3. Silahlı Qüvvələrin ümumqoşun nizamnamələri
tələblərinə dair bilik və bacarıqlar nümayiş
etdirir.
1.3.1. Qarnizon və qarovul xidməti qaydalarını
(nizamnaməyə uyğun) şərh edir.
1.3.2. Sıra təlimi qaydalarını (nizamnaməyə
uyğun) yerinə yetirir.
2. Münaqişə və terrorizm
Şagird:
2.1. Müasir ümumqoşun döyüş taktikası üzrə bilik
və bacarıqlar nümayiş etdirir.
2.1.1. Hədəflərə uyğun mübarizə üsullarını
müəyyənləşdirir.
2.1.2. Mühəndis maneələr haqqında anlayışları
şərh edir.
2.2. Müasir döyüş vasitələrinə dair bilik və
bacarıqlar nümayiş etdirir.
2.2.1. Atıcı silahlardan istifadə qaydaları və
onlara texniki xidmət haqqında təqdimatlar edir.
2.2.2. Minaatan qurğuların ümumi quruluşu və
istifadə qaydalarına dair təqdimatlar edir.
2.3. Topoqrafiya üzrə bacarıqlar nümayiş
etdirir.
2.3.1.Topoqrafik xəritələrdən istifadəyə dair
təqdimatlar edir.
3.
Fövqəladə hallar zamanı əhalinin mühafizəsi
Şagird:
3.1. Fövqəladə hadisələr haqqında bilikləri
nümayiş etdirir.
3.1.1. Fövqəladə hadisələrdə əhalinin mühafizəsi
qaydalarını şərh edir.
3.1.2. Obyektlərdə mühafizə qaydalarını şərh
edir.
3.2. Mühafizə vasitələrindən istifadə
bacarıqları nümayiş etdirir.
3.2.1. Radiasiyaya nəzarət və kimyəvi kəşfiyyat
cihazlarından istifadə bacarıqları nümayiş
etdirir.
3.2.2. Kollektiv mühafizə vasitələrindən
istifadə edir.
4. Tibbi biliklər və ilk tibbi yardım qaydaları
Şagird:
4.1. Sağlam həyat tərzi haqqında biliklər
nümayiş etdirir.
4.1.1. Sağlamlığa təsir edən amillər haqqında
təqdimatlar edir.
4.1.2. Yoluxucu xəstəliklərin profilaktikası və
onlarla mübarizə haqqında təqdimatlar edir.
4.2. İlk tibbi yardım göstərmək bacarıqları
nümayiş etdirir.
4.2.2. Fövqəladə hadisələrdə zədələnmələrin
profilaktikasına və ilk tibbi yardıma dair
qaydaları tətbiq edir.
4.2.3. Radiasiya şüalanmaları və kimyəvi
zədələnmələr zamanı ilk tibbi yardım göstərir.
(Ardı var) |
