|
 Azərbaycanın
təhsil ictimaiyyətinə ağır itki üz vermişdir.
Bakı Dövlət Universitetinin Fiziki coğrafiya
kafedrasının müdiri, əməkdar elm xadimi,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi
təqaüdçüsü, professor Müseyib Ağababa oğlu
Müseyibov ömrünün 84-cü ilində vəfat etmişdir.
Müseyib
Ağababa oğlu Müseyibov 1927-ci ildə Tovuz
rayonunda anadan olmuşdur. 1944-cü ildə
A.S.Puşkin adına Tovuz şəhər orta məktəbini,
1949-cu ildə Bakı Dövlət Universitetinin
Geologiya-coğrafiya fakültəsini bitirmişdir.
1954-cü ildə
namizədlik ("Ceyrançölün geomorfologiyası"),
1963-cü ildə doktorluq ("Orta Kür çökəkliyinin
geomorfologiyası və yeni tektonik hərəkətləri")
dissertasiyası müdafiə edib. 1960-cı ildən
BDU-nun Fiziki coğrafiya kafedrasının müdiri,
2000-ci ildən Coğrafiya fakültəsinin dekanı
vəzifələrində işləmişdir.
1967-ci ildən
1991-ci ilə qədər SSRİ Ali Təhsil Nazirliyinin
Elmi-Metodik Şurasının Coğrafiya bölməsinin,
Respublika Ali Attestasiya Komissiyasının üzvü
olmuşdur. 1971-ci ildən Azərbaycan Ali Təhsil
Nazirliyinin Elmi-Metodik Şurasının, 1992-ci
ildən Azərbaycan Respublikası Təhsil
Nazirliyinin Elmi-Metodik Şurasının Coğrafiya
bölməsinin sədri, 1994-cü ildən Azərbaycan
Respublikası Prezidenti yanında TQDK-nın
Coğrafiya seminarının rəhbəri, 1991-ci ildən
Tovuz rayonunun erməni daşnaklarından
müdafiəsinə yardım məqsədilə yaradılmış "Tovuz
xeyriyyə cəmiyyəti"nin əsas yaradıcılarından
biri və ağsaqqallar şurasının sədri olmuşdur.
Professor
M.A.Müseyibov Azərbaycan Respublikasının ali və
ümumtəhsil məktəbləri üçün tədris planlarının,
dərslik və dərs vəsaitlərinin, tədris və elmi
xəritələrin tərtibində müəllif, yaxud redaktor
kimi əvəzsiz xidmət göstərmişdir. Onun təklifi
ilə Azərbaycan Respublikası orta məktəblərinin
X-XI siniflərində "Yerşünaslıq" və "Türk
Dünyasının coğrafiyası" fənlərinin tədrisinə
başlanıb və onların proqram və dərslikləri
yaradılıb. Ali məktəblərin coğrafiya fakültələri
üçün M.A.Müseyibovun yazdığı "Azərbaycanın
fiziki coğrafiyası" dərsliyi ("Maarif"
nəşriyyatı, 1998) öz orijinallığı ilə nəinki
əvvəlki dərsliklərdən fərqlənir, hətta bu
dərslikdə coğrafiyanın bir sıra problem
məsələləri, o cümlədən Azərbaycan relyefinin
əmələ gəlməsi, neotektonik hərəkətlərin
səbəbinin yeni qlobal tektonika nəzəriyyəsi ilə
əsaslandırılması, Azərbaycan torpaqlarının,
xüsusilə iqliminin təsnifatına dair elmi
ədəbiyyatda hökm sürən yanlış fikir və ideyalara
aydınlıq gətirməsi elmi ictimaiyyət tərəfindən
yüksək qiymətləndirilmişdir.
M.A.Müseyibovun coğrafiya elminə gətirdiyi mühüm
yeniliklərdən biri Azərbaycan ərazisi
landşaftlarının evolyusiyasına dair son 10
milyon ildə baş vermiş transformasiyaları
araşdırmaq və onun səbəblərini izah etməklə
yanaşı, paleolandşaft xəritələri ilə müşayiət
olan monoqrafiyanı (2003) yaratmaq olmuşdur.
Hazırda Bakı
Dövlət Universitetinin Coğrafiya fakültəsində
tədris edilən "Ümumi geomorfologiya", "Qitələrin
fiziki coğrafiyası", "Azərbaycanın fiziki
coğrafiyası", orta məktəblərdə tədris edilən
"Yerşünaslıq" (X sinif), "Türk Dünyasının
coğrafiyası" (XI sinif) dərslikləri
M.A.Müseyibovun əsas müəllifliyi ilə
yaradılmışdır. M.A.Müseyibov Azərbaycanın,
Cənubi Qafqazın landşaftı, SSRİ-nin
geomorfoloji, Azərbaycanın neotektonik
hərəkətləri xəritələrinin və orta məktəblərin
VI və VII sinifləri üçün atlasların əsas
müəlliflərindən, "Qafqazın regional
geomorfologiyası" (Moskva, 1979); "Orta Kür
çökəkliyinin geomorfologiyası" (Azərnəşr, 1975);
"Təbiətin təzadları" (Azərnəşr, 1991);
"Landşaftı Azerbaydjana" (BDU, 2003);
"Azərbaycanın geomorfologiyası" (BDU, 1975) və
bir sıra başqa dərslik, dərs vəsaiti və
monoqrafiyaların müəllifi və
həmmüəlliflərindəndir.
M.A.Müseyibov
1960-cı ildən SSRİ Coğrafiya Cəmiyyətinin Lvov,
Tbilisi, Moskva, Kazan, Sankt-Peterburq, Bişkek
və b. qurultaylarının, Beynəlxalq Coğrafiya
İttifaqının Kanada, Moskva konfranslarının
iştirakçısı, paleoiqlimşünaslığa dair
Sovet-Amerika simpoziumunun təşkilatçılarından
olmuş və maraqlı məruzələrlə çıxış etmişdir.
Azərbaycan
Geologiya İdarəsinin sifarişi ilə professor
M.A.Müseyibovun rəhbərliyi altında 1967-ci
ildən 1985-ci ilə qədər böyük həcmli təsərrüfat
müqaviləsi işləri yerinə yetirilmiş, meliorasiya
məqsədləri üçün Azərbaycanın düzənlik
ərazilərinin irimiqyaslı geomorfoloji və
landşaft xəritələri tərtib edilmişdir.
Professor
M.A.Müseyibovun rəhbərliyi altında 20 nəfərdən
çox elmlər namizədi və doktoru hazırlanmışdır.
Bundan başqa o, 10-dan çox magistr
dissertasiyasının rəhbəri olmuşdur.
Azərbaycan
Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya
Komissiyası yaradılan zaman professor
M.A.Müseyibov Yer elmləri üzrə Ekspert
Şurasının üzvü (1991-2003) olmuşdur.
M.A.Müseyibovun xidmətləri Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti tərəfindən yüksək
qiymətləndirilmiş və o, "Əməkdar elm xadimi"
fəxri adına və Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin fərdi təqaüdünə layiq görülmüşdür.
Zəngin həyat
və elmi-pedaqoji təcrübəyə, geniş bilik və
yüksək mədəniyyətə malik olan professor
M.A.Müseyibovun əziz xatirəsi onu tanıyanların
və universitet kollektivinin qəlbində əbədi
yaşayacaqdır.
Allah rəhmət eləsin!
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi,
Bakı Dövlət Universiteti |
