|
 Məlumdur
ki, təlimin milli zəmində təşkili prosesində
müxtəlif vasitələrdən istifadə etmək olar.
Bunlardan biri də xalqımızın mənəvi sərvəti olan
şifahi xalq ədəbiyyatından istifadədir. Yetişən
nəslin tərbiyəsinin əsas məhvəri sayılan xalq
qaynaqlarımız, nağıllarımız, dastanlarımız,
bayatılarımız, atalar sözlərimiz,
tapmacalarımız, laylalarımız xalqımızın tarixən
qoruyub saxladığı ən gözəl, ən qiymətli mənəvi
sərvəti olan adət-ənənələrimizin mənbəyidir.
Bəli, adət-ənənələr, milli özünəməxsus spesifik
xüsusiyyətlər öz dolğun ifadəsini məhz şifahi
xalq ədəbiyyatında tapmışdır.
Mən öz pedaqoji fəaliyyətimdə şagirdlərimin
milli adət-ənənələr ruhunda tərbiyəsi
məsələlərini həmişə diqqət mərkəzində
saxlayıram. Bu məqsədlə həm təlim prosesində,
həm də sinifdənxaric tədbirlərdə bir sıra
vasitələrdən istifadə edirəm.
İlk növbədə, "Nənələrin söz boxçası", "Nənələrin
nağılları", "Şirinim şəkərimsən", "Nənələrin
dünyası" adlı tədbirlər keçirirəm. Bu tədbirlərə
ağbirçək nənələr dəvət olunur, debatlar təşkil
edilir. Bundan əlavə, "Dədə Qorqud",
"Məlikməmməd" kimi cizgi filmlərinə baxış təşkil
edirəm. Xalqımızın əziz bayramı olan Novruza
hazırlıq günlərində isə bu sahədə daha geniş iş
aparmaq imkanı olur. Məlumdur ki, xalqımızın bir
sıra qədim adət-ənənələri məhz bu milli bayramla
bağlıdır. Bu məqsədlə bayrama xüsusi hazırlıq
aparılır. Bayram ssenarisinə milli geyimdə xalq
rəqsləri, mahnıları, uşaqların ifasında
"Kosa-kosa", "Tənbəl qardaş" xalq dramları,
"Bahar qız"ın ifasında bayatı və tapmacalar
salınır. Uşaqlar "Cik-cik xanım", "Tıq-tıq
xanım" nağılları üzrə səhnəciklər ifa edirlər.
Bütün bunlar isə Azərbaycan xalqının məişəti,
geyimi, adət-ənənələri, həyat tərzi, xarakterik
xüsusiyyətləri haqqında uşaqların bilik və
təsəvvürlərinin genişlənməsinə böyük təsir
göstərir.
Göründüyü kimi, təlim prosesində şifahi xalq
ədəbiyyatı nümunələrindən istifadə edərək,
xalqımızın milli xüsusiyyətləri, adət-ənənələri
və s. haqqında uşaqların bilik və
təsəvvürlərinin genişləndirilməsi sayəsində
milli hisslərin formalaşdırılmasına əlverişli
şərait yaratmaq olar. Bu proses hisslərlə
yanaşı, milli təfəkkürün inkişafına da müsbət
təsir göstərərək, mənəviyyatca təmiz və zəngin,
milli ruhlu, hərtərəfli inkişaf etmiş
şəxsiyyətin formalaşdırılmasına zəmin yaradır.
Şifahi xalq ədəbiyyatı nümunələrindən başqa,
digər vasitələrdən də istifadə edirəm. Vətənə
məhəbbət hissinin formalaşması uşaq ətraf aləmi
görməyə, dərk etməyə, qiymətləndirməyə başladığı
vaxtdan başlayır. Doğma respublikaya virtual
səyahətlər bu işi sürətləndirir. Bu məqsədlə
kompüter disklərindən istifadə edərək uşaqları
işğal olunmuş torpaqlarla tanış edirəm, onlara
erməni quldurlarının vəhşilikləri və bu torpaq
uğrunda həlak olmuş igidlərin
qəhrəmanlıqlarından söz açıram. Şagirdlərdə
dostluq, humanizm, bir-birinə arxa olmaq
hissləri də tərbiyə olunmalıdır. Bu hisslər
həqiqi hərbi vətənpərvərliyin məzmununu təşkil
edir. Bu məqsədlə uşaqları vaxtaşırı Şəhidlər
xiyabanına, ulu öndər Heydər Əliyevin abidəsi
önünə aparır, tökülən günahsız qanlar haqqında,
Heydər babanın dövlətimiz, xalqımız üçün gördüyü
misilsiz işlər haqqında onlara məlumat verirəm.
Keçirilən hər bir tədbirdən sonra onlara esse
yazmaq, rəsm çəkmək və bu kimi digər tapşırıqlar
verirəm. Bu zaman əsas məqsədim tədbirin
şagirdlərin tərbiyəsinə, mənəviyyatına təsirini
öyrənməkdən ibarətdir. Məlumdur ki, uşaqlar
gördüklərini, eşitdiklərini öz əl işlərində
həvəslə ifadə edirlər. Uşaqlar təlim prosesində
rollu oyunlarda da bunları əks etdirirlər.
Yuxarıda qeyd edilən təlim-tərbiyə işləri
kiçikyaşlı məktəblilərdə milli hisslərin - öz
millətinə, mədəniyyətinə, adət-ənənələrinə dərin
hörmət, milli ləyaqət, milli qürur və iftixar
hisslərinin formalaşmasına müsbət təsir edir.
Şifahi xalq ədəbiyyatı nümunələrindən istifadə
müəllimə uşaqların qəlbinə, mənəviyyatına nüfuz
etmək, onlarda milli hissləri oyatmaq, beləliklə
də onları milli ruhda tərbiyə etmək imkanı
verir.
Rəna İSMAYILOVA,
Gəncə şəhərindəki 28 nömrəli
məktəbin müəllimi |
|
