| 
								 
								
								
								(Əvvəli qəzetimizin ötən saylarında)  
								
								
								Hörmətli oxucular, bu məqalədə müstəqillik 
								illərində ölkəmizin ümumtəhsil məktəblərində 
								şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi 
								sahəsində həyata keçirilən tədbirlər, 
								qarşılaşdığımız çətinliklər və onların həlli 
								istiqamətində görülən işlər barədə fikirlərimi 
								diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm. 
								
								
								ötən məqalədə də qeyd olunduğu kimi, çox təəssüf 
								ki, 80 ildən artıq müddətdə bütün keçmiş 
								Sovetlər Birliyində, o cümlədən Azərbaycanda da 
								təhsil sistemində qiymətləndirməyə ciddi 
								yanaşılmamış, bu vacib məsələyə ötəri münasibət 
								bəslənilmişdir. İctimaiyyətdə belə bir yanlış 
								təsəvvür formalaşmışdı ki, təhsil sistemində 
								qiymətləndirmə dedikdə, bu, yalnız dərsə 
								cavablarına görə şagirdlərin qiymətləndirilməsi 
								prosesidir.  
								
								
								Uzun illər təhsil sahəsində, auditoriyada 
								çalışan bir müəllim kimi, deyə bilərəm ki, o 
								zamanlar "biz təhsilalanları nə üçün 
								qiymətləndiririk", "qiymətləndirmənin məqsədi 
								nədir" sualları heç vaxt gündəmdə olmamış, heç 
								kimi narahat etməmişdir. Təəssüflə onu da qeyd 
								etməliyəm ki, o zamanlar biz xarici ölkələrdəki 
								təcrübəni də öyrənmək imkanlarından məhrum idik. 
								
								
								Həyatda hər bir fəaliyyət sahəsinin, prosesin öz 
								fəlsəfəsi olduğu kimi, təhsil sahəsində 
								qiymətləndirmə də mahiyyət etibarilə öz fəlsəfi 
								məna tutumuna malikdir. Nədir qiymətləndirmənin 
								fəlsəfəsi? Heç şübhəsiz, qiymətləndirmənin 
								fəlsəfəsi özündə keyfiyyətin idarəolunmasında 
								başlıca amil kimi çıxış etməsini, keyfiyyətin 
								yüksəldilməsi ilə əlaqədar ən zəruri qərarların 
								qəbul edilməsi üçün etibarlı mənbə olmasını 
								ehtiva edir.  
								
								
								Məlum məsələdir ki, qiymətləndirmənin mərkəzində 
								təhsilalanların nailiyyətləri dayanır. 
								Təhsilalanların nailiyyətlərinin 
								qiymətləndirilməsinin nəticələri isə daha 
								ətraflı təhlillər aparmağa, 
								qiymətləndirilənlərin əhatə dairəsinin 
								genişləndirilməsinə etibarlı zəmin yaradır. Bu 
								fikir daha aydın olsun deyə, qısa bir açıqlama 
								verək. Təsəvvür edək ki, hər hansı bir məktəbin 
								məzunlarının nəticəsi keyfiyyət baxımından 
								qeyri-qənaətbəxş hesab olunmuşdur. Biz bunu 
								yalnız təhsilalanlara şamil etməklə kifayətlənə 
								bilərikmi? Əlbəttə yox. Məhz şagirdin orta 
								təhsil üzrə nəticələri, eyni zamanda onlara dərs 
								deyən müəllimlərin, məktəb rəhbərlərinin, yerli 
								təhsili idarəetmə orqanının fəaliyyətinin 
								qiymətləndirilməsində indikator rolunu oynayır. 
								Geniş mənada götürsək, həmin nəticələr 
								şagirdlərin əhatə olunduğu mövcud təhsil 
								infrastrukturunun, kurikulumların, dərsliklərin, 
								maliyyələşdirilmənin qiymətləndirilməsində də 
								əsas götürülə bilər.  
								
								
								Beləliklə, ümumiləşdirmə aparsaq, 
								qiymətləndirmənin mahiyyətini və xarakterini 
								aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar: 
								
								
								-idarəedici - təhlil vasitəsilə əldə edilən 
								nəticələr əsasında yeni keyfiyyət səviyyəsinin 
								müəyyənləşdirilməsi; 
								
								
								-səfərbəredici - təhsilin keyfiyyətinin təmin 
								olunmasında təhsilverənlərin, təhsilalanların, 
								valideynlərin, məktəb rəhbərlərinin, təhsili 
								idarəetmə orqanlarının səylərinin 
								birləşdirilməsi və məsuliyyətinin artırılması;
								 
								
								
								-inkişafetdirici - qiymətləndirmənin 
								nəticələrinə görə keyfiyyət dəyişikliklərinin 
								aparılması prosesində təhsilalanların, 
								təhsilverənlərin, idarəedənlərin inkişafı;
								 
								
								
								-perspektivlilik - mövcud nəticələrə görə 
								gələcək fəaliyyət istiqamətlərinin və təhsil 
								siyasətinin müəyyənləşdirilməsi; 
								
								
								-proqnostik - təhsilin keyfiyyətinin bugünkü 
								inkişaf səviyyəsi baxımından növbəti mərhələlər 
								üçün hədəflərin real təsəvvür edilməsi. 
								 
								
								
								Obyektiv aparılmış qiymətləndirmə, hər şeydən 
								əvvəl, real vəziyyətin aşkara çıxarılmasında 
								mühüm vasitədir. Məhz real vəziyyətin təhlili 
								nəticəsində buraxılan nöqsanlar müəyyən edilir, 
								onların aradan qaldırılması yolları 
								dəqiqləşdirilir və gələcək üçün proqnozlaşdırma 
								aparılır.  
								
								
								Qiymətləndirmənin nəticələrinə görə perspektiv 
								fəaliyyətlər planlaşdırılarkən, ilk növbədə, 
								hansı inkişaf pilləsində qərarlaşmanı 
								müəyyənləşdirmək mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu 
								mənada, açıq etiraf etmək lazımdır ki, təhsil 
								sahəsində bir sıra yeni məsələlərin, o cümlədən 
								ümumi təhsil müəssisələrində qiymətləndirmə 
								sahəsində dünyada sınaqdan çıxmış müasir 
								mexanizmlərin öyrənilməsi və tətbiqinə son bir 
								neçə ildə başlanmışdır.  
								
								
								Yaxın keçmişə nəzər salsaq, 1992-ci ildən 
								etibarən Azərbaycanda ali məktəblərə tələbə 
								qəbulunun mərkəzləşdirilmiş qaydada test üsulu 
								ilə aparılması ümumtəhsil məktəblərində də 
								şagirdlərin yekun attestasiyasının uyğun model 
								əsasında həyata keçirilməsini zəruri etdi. Ona 
								görə də ictimai rəy öyrənildikdən sonra 
								ümumtəhsil məktəblərində də buraxılış 
								imtahanlarının test tapşırıqları vasitəsilə 
								aparılması qərarına gəldik. 1999-2000-ci dərs 
								ilindən başlayaraq XI siniflərdə 4 fənn üzrə 
								buraxılış imtahanlarının Təhsil Nazirliyi 
								tərəfindən hazırlanmış test sualları əsasında 
								keçirilməsinə başlandı. Dövrünə görə 
								imtahanların bu qaydada aparılması mühüm yenilik 
								idi. Baxmayaraq ki, sonrakı bir neçə ilin 
								yekunlarına görə test tapşırıqları əsasında 
								imtahanların ayrı-ayrı məktəblərdə 
								keçirilməsinin gözlədiyimiz nəticələri 
								vermədiyinin şahidi olduq, lakin etiraf etmək 
								lazımdır ki, o zamanlar həmin addımı atmasaydıq, 
								bu gün uğurla tətbiq edilən mərkəzləşdirilmiş 
								buraxılış imtahan modelinə keçə bilməzdik.
								 
								
								
								Əlbəttə, imtahanlar şagird nailiyyətlərinin 
								qiymətləndirilməsinin bir formasıdır, 
								məktəbdaxili qiymətləndirmənin sonuncu 
								mərhələsidir. Yekun qiymətləndirməyədək 
								şagirdlər digər qiymətləndirmə mərhələlərindən, 
								o cümlədən diaqnostik, formativ və summativ 
								qiymətləndirmə mərhələlərindən keçirlər. Bütün 
								bu məsələlər, eləcə də şagird nailiyyətlərinin 
								qiymətləndirilməsinə yeni yanaşma 2006-cı ildə 
								hökumət tərəfindən təsdiq edilmiş "Azərbaycan 
								Respublikasında ümumi təhsilin Konsepsiyası 
								(Milli Kurikulumu)" sənədində öz əksini 
								tapmışdı. Həmin sənəddə şagird nailiyyətlərinin 
								qiymətləndirilməsi təlim fəaliyyətinin ayrılmaz 
								tərkib hissəsi kimi təqdim olunur, təhsilin 
								keyfiyyətinin dəyərləndirilməsinə və nəticə 
								etibarilə onun yüksəlməsinə xidmət etməsi xüsusi 
								vurğulanır.  
								
								
								Həmin sənədin qiymətləndirmə ilə bağlı 
								müddəaları əsas tutularaq Təhsil Nazirliyi 
								onların həyata keçirilməsi istiqamətində əməli 
								tədbirlərə başladı. İlk olaraq 2006-2007-ci dərs 
								ilində pilot kimi müəyyənləşdirilən 4 məktəbdə 
								(6 nömrəli məktəb-lisey, Elitar gimnaziya, 
								Sumqayıt şəhər 18 nömrəli və Abşeron rayonu 
								Novxanı kənd məktəbi) cari qiymətləndirmədən 
								imtina olunaraq summativ qiymətləndirmə modeli 
								tətbiq edildi. Bu eksperiment V və VIII 
								siniflərdə ana dili və riyaziyyat fənlərini 
								əhatə edirdi. Eksperimentin səmərəliliyinin 
								təmin edilməsi məqsədilə göstərilən siniflərdə 
								dərs deyən fənn müəllimləri treninqlərdən 
								keçirildi, xüsusi formada sinif jurnalları 
								tərtib olundu. Eksperimentin nəticələri sonrakı 
								mərhələlərdə məktəbdaxili qiymətləndirmə 
								mexanizmlərinin hazırlanmasında faydalı oldu. 
								
								
								Yeni qiymətləndirmə sisteminin yaradılması ilə 
								bağlı aktual məsələlər çox olsa da, bütün 
								ictimaiyyəti daha çox maraqlandırdığı üçün və 
								prinsipial əhəmiyyət kəsb etdiyindən buraxılış 
								imtahanlarının mərkəzləşdirilmiş qaydada 
								aparılması diqqət mərkəzinə çəkilən ilk 
								tədbirlərdən oldu. Bu addımı atarkən 2000-ci 
								ildən etibarən buraxılış imtahanlarının test 
								tapşırıqları əsasında keçirilməsi təcrübəsi də 
								nəzərə alınmışdı. Əlbəttə, bu prosesə bütün ölkə 
								üzrə birdən-birə keçmək mümkün olmazdı, bu 
								ideyanın səmərəliliyinə, optimallığına əmin 
								olmaq üçün eksperiment aparmağı qərara aldıq və 
								2005-2006-cı dərs ilində İmişli və Bakı 
								şəhərinin Xətai rayonlarının ümumtəhsil 
								məktəblərində təhsil alan 6 min XI sinif şagirdi 
								əhatə olunmaqla mərkəzləşdirilmiş imtahan 
								keçirdik.  
								
								
								Onu da qeyd edim ki, təhsil tariximizdə ilk dəfə 
								keçirdiyimiz bu tipli imtahanlara ciddi 
								hazırlaşmışdıq. Nazirliyin əməkdaşları hər iki 
								rayonun məktəblərində müəllimlərlə, şagirdlərlə 
								və valideynlərlə izahat işləri aparmışdı. 
								Buraxılış imtahanına hazırlığı təmin etmək 
								məqsədilə üç dəfə sınaq yoxlama imtahanları 
								aparıb nəticələri müzakirə etmişdik. 
								Mərkəzləşdirilmiş imtahanın nəticələrinin 
								qiymətləndirilməsi üçün meyarlar hazırlanıb 
								təsdiq edilmişdi.  
								
								
								Bu prosesdə məni həmişə düşündürən bir problemi 
								də aradan qaldırdıq. Məsələ bundadır ki, mövcud 
								qaydalara əsasən şagirdlərin yekun qiymətləri 
								çıxarılarkən yalnız illik və imtahan qiyməti 
								nəzərə alınırdı. İndi isə yekun qiymət 
								hesablanarkən illik və imtahan qiymətləri ilə 
								yanaşı, sınaq yoxlamalarının nəticələri və 
								əvvəlki sinifdəki illik qiymət nəzərə alınır. 
								Düşünürəm ki, yekun qiymətin bu düsturla 
								hesablanması bilavasitə şagirdin mənafeyinə 
								xidmət etməklə məktəbin, müəllimin və şagirdin 
								yalnız son sinifdə deyil, əvvəlki siniflərdə də 
								məsuliyyətini xeyli artırır.  
								
								
								Növbəti illərdə mərkəzləşdirilmiş buraxılış 
								imtahanlarının miqyası daha da genişləndirildi, 
								artıq bütün ölkəni əhatə edir. Cari dərs ilindən 
								IX siniflər üzrə buraxılış imtahanları da 
								mərkəzləşdirilmiş qaydada təşkil olunacaqdır. 
								
								
								Hazırda qiymətləndirmə sahəsində diqqətimiz 
								məktəbdaxili qiymətləndirmənin ilk iki növünə 
								(diaqnostik və formativ) yönəlmişdir. Onu da 
								diqqətinizə çatdırım ki, həm məktəbdaxili 
								qiymətləndirmə növləri, eləcə də milli və 
								beynəlxalq qiymətləndirmə 2009-cu ildə 
								Azərbaycan hökuməti tərəfindən təsdiq olunmuş 
								"Azərbaycan Respublikasında ümumi təhsil 
								sistemində qiymətləndirmə Konsepsiyası"nda öz 
								geniş əksini tapmışdır. 
								
								
								Diaqnostik qiymətləndirmə konkret bir mərhələdə 
								təhsilalanın nailiyyətlərinin səviyyəsini 
								müəyyən etmək üçün aparılır. Diaqnostik 
								qiymətləndirmə şəraitə görə təlim məqsədləri və 
								strategiyalarında çevik dəyişikliklər 
								aparılmasını təmin edir, şagirdlərin maraq 
								dairəsi, dünyagörüşü, yaşadığı mühit haqqında 
								məlumatlar almağa imkan yaradır. Bu 
								qiymətləndirmə növünü ilkin səviyyənin 
								qiymətləndirilməsi də adlandırırlar. Xüsusi qeyd 
								edim ki, diaqnostik qiymətləndirmə olduqca 
								məsuliyyətli mərhələdir və böyük diqqət tələb 
								edir. çünki şagird bu ilkin mərhələdə düzgün 
								qiymətləndirilməzsə onun sonrakı inkişaf 
								istiqamətlərini optimal müəyyənləşdirmək 
								qeyri-mümkün olar.  
								
								
								Formativ qiymətləndirmə təlim prosesinin hər 
								hansı bir mərhələsi üçün müəyyən olunmuş 
								nəticələr əsasında şagirdlərin bilik və 
								bacarıqlarının formalaşma səviyyəsinin 
								qiymətləndirilməsidir. Bu qiymətləndirmə tədris 
								prosesinin düzgün istiqamətləndirilməsini və 
								səmərəliliyini, şagirdlərin təlim sahəsində 
								irəliləyişlərinin izlənilməsini təmin edir, 
								onların təlim ehtiyaclarının öyrənilməsinə 
								lazımi şərait yaradır. 
								
								
								Summativ qiymətləndirmə təhsilin hər hansı bir 
								mərhələsində (tədris vahidinin, yarımilin və 
								ilin sonunda) şagirdlərin əldə etdikləri 
								nailiyyətlərin qiymətləndirilməsidir. Bu 
								qiymətləndirmə məzmun standartlarının 
								mənimsənilmə səviyyəsinin etibarlı 
								göstəricisidir. 
								
								
								Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi 
								sahəsində vacib istiqamətlərdən biri 
								təhsilalanların təlim fəaliyyətinin, 
								nəticələrinin dövlət standartlarına uyğunluğunun 
								müəyyənləşdirilməsidir. Başqa sözlə, bu proses 
								kurikulum üzrə qiymətləndirmə də adlandırılır.
								 
								
								
								Məlum olduğu kimi, 2007-ci ildə təsdiq olunmuş 
								fənn kurikulumları 2008-2009-cu dərs ilindən 
								etibarən ölkənin ümumtəhsil məktəblərində tətbiq 
								olunmağa başlanmışdır. Hazırda I və II 
								siniflərdə tədris həmin kurikulumlar əsasında 
								hazırlanmış dərslik komplektləri ilə aparılır. 
								Əlbəttə, kurikulumların, dərsliklərin 
								hazırlanması işin bir tərəfidir, ciddi əhəmiyyət 
								kəsb edən məsələlərdən biri kurikulumlarda 
								təsbit edilmiş dövlət standartlarının dövrün 
								tələbinə görə hansı səviyyədə tərtib olunması, 
								eləcə də bu standartların şagirdlər tərəfindən 
								mənimsənilməsi vəziyyətinin 
								müəyyənləşdirilməsidir. Ona görə də nəzərdə 
								tuturuq ki, ibtidai təhsil pilləsində hər sinfin 
								sonunda kurikulumların monitorinqi aparılsın və 
								nəticələrdən asılı olaraq kurikulumlarda zəruri 
								dəyişikliklər aparılsın. Onu da diqqətə 
								çatdırmaq istərdim ki, ibtidai təhsil 
								kurikulumlarının geniş miqyasda monitorinqi 
								ibtidai təhsilin sonunda aparılacaqdır. Eyni 
								qiymətləndirmə gələcəkdə ümumi orta və tam orta 
								təhsil üzrə də həyata keçiriləcəkdir. 
								 
								
								
								Hörmətli oxucular, bugünkü qiymətləndirmə 
								siyasətində milli qiymətləndirmənin möhkəm yer 
								tutması müstəqillik illərində Azərbaycan 
								təhsilinin inkişaf etmiş ölkələrin təhsil 
								sistemlərinə məqsədyönlü inteqrasiyasının 
								nəticəsidir. Nəzərinizə çatdırım ki, keçmiş 
								Sovetlər Birliyində əsas və orta təhsil pilləsi 
								üzrə şagird nailiyyətlərinin ölkə üzrə 
								qiymətləndirilməsi aparılsa da, bu, nəticələrə 
								görə təhlillər aparıb təhsilin keyfiyyətinin 
								yaxşılaşdırılması ilə bağlı inkişafyönümlü 
								tədbirlərin müəyyənləşdirilməsinə deyil, yalnız 
								şagirdlərin bir pillədən digərinə keçirilməsinə 
								və təhsil sənədi almasına xidmət edirdi. Hazırda 
								isə məktəbdaxili qiymətləndirmə ilə yanaşı, ölkə 
								üzrə qiymətləndirməyə də yanaşma dəyişmişdir. 
								Yanaşmanın dəyişməsi bu qiymətləndirmənin 
								adından da məlum olur.  
								
								
								Qiymətləndirmə Konsepsiyasında milli 
								qiymətləndirmənin məqsədləri aşağıdakı kimi 
								təsbit olunmuşdur:  
								
								
								-şagirdlərin təlim nəticələrində zəif və güclü 
								tərəfləri aşkar etməklə, ümumi mənimsəmə 
								səviyyəsini və onun dinamikasını 
								müəyyənləşdirmək;  
								
								
								-şagirdlərin təlim nəticələrinə təsir edən 
								mümkün amilləri təsvir etmək və nəticələr 
								arasındakı fərqləri müqayisə etmək üçün 
								şagirdlərin, onların ailələrinin, təhsil 
								müəssisələri və tədris prosesinin 
								xüsusiyyətlərini öyrənmək;  
								
								
								-ölkədə təhsil siyasətini müəyyənləşdirmək üçün 
								təhsilin vəziyyəti haqqında müvafiq məlumat 
								toplamaq, öyrənilməsi və müzakirəsi tələb olunan 
								problemləri və təhsilin inkişafının prioritet 
								istiqamətlərini təyin etmək; 
								
								
								-şagirdin təlim nəticələrinin və 
								irəliləyişlərinin dəyərləndirilməsi vasitəsilə 
								təhsilin dövlət standartlarının monitorinqini 
								aparmaq, təhsil sisteminin məqsədlərinin 
								müvafiqliyini və səmərəliliyini tənzimləmək, 
								sistemin təsir dairəsini genişləndirmək; 
								
								
								-təhsil siyasətini müəyyən edənlərin cavabdehlik 
								səviyyəsini artırmaq;  
								
								
								-ölkədə təhsilin məzmunu üzrə əsas 
								prioritetlərin ictimaiyyət tərəfindən geniş 
								müzakirəsini təşkil etmək.  
								
								
								Göründüyü kimi, bu məqsədlərin mərkəzində 
								nəticələrin ciddi təhlili vasitəsilə ölkənin 
								təhsil siyasətində inkişafyönümlü köklü 
								dəyişikliklərin edilməsi dayanır.  
								
								
								İndi isə milli qiymətləndirmə sahəsində görülən 
								işləri diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm. 
								ölkəmizdə ilk dəfə 2003-cü ildə Hollandiyanın 
								CİTO qrupunun texniki dəstəyi ilə 20 məktəbdə IV 
								sinif, 2006-cı ildə 70 məktəbdə IV və IX sinif 
								şagirdləri əhatə olunmaqla milli qiymətləndirmə 
								keçirilmişdir. 2009-cu ilin may ayında 
								respublikanın 52 rayon və şəhərinin 216 
								məktəbində 12500 şagird əhatə olunmaqla milli 
								qiymətləndirmənin tədqiqat mərhələsi 
								aparılmışdır. Sorğularda 216 məktəb direktoru, 
								600-dək ana dili və riyaziyyat müəllimi, 3 
								minədək valideyn iştirak etmişdir. Hazırda milli 
								qiymətləndirmənin nəticələrinin təhlili aparılır 
								və ilin sonunda ictimaiyyətə elan ediləcək. 
								2011-ci ildə milli qiymətləndirmənin əsas 
								mərhələsi keçiriləcək. 2013-cü ildə isə bütün 
								ölkə üzrə milli qiymətləndirmənin aparılması 
								nəzərdə tutulmuşdur.  
								
								
								Milli qiymətləndirmə ölkə səviyyəsində 
								təhsilalanların nailiyyətlərinin səviyyəsini 
								müəyyənləşdirməyə əsas verirsə, beynəlxalq 
								qiymətləndirmə konkret bir ölkədə təhsil 
								səviyyəsinin digər ölkələrlə müqayisəli 
								təhlilini aparmağa imkan yaradır. Əslinə qalsa, 
								hər iki qiymətləndirmə bir-biri ilə sıx 
								qarşılıqlı əlaqədədir. Belə ki, biz yalnız milli 
								qiymətləndirmə apamaqla kifayətlənsək, bu zaman 
								beynəlxalq aləmdə mövcud olan inkişaf 
								səviyyəsindən geri qalmış olarıq. Məhz 
								beynəlxalq qiymətləndirmənin nəticələri 
								fəaliyyətimizə tənqidi nəzər yetirməyimizə, 
								boşluqları müəyyənləşdirməyə, perspektivləri 
								dəqiqləşdirməyə etibarlı zəmin yaradır. Bu 
								mənada ölkəmizin beynəlxalq qiymətləndirmə 
								proqramlarına qoşulması ciddi əhəmiyyət kəsb 
								edir və təhsilimizin inkişafına təkanverici amil 
								hesab olunur. Beynəlxalq qiymətləndirmədə əsas 
								məqsəd nədən ibarətdir? Bunları, əsasən, 
								aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar: 
								
								
								-ölkədə təhsilin vəziyyəti haqqında müvafiq 
								məlumat əldə etmək, beynəlxalq səviyyəli 
								müqayisələr aparmaq, öyrənilməsi və müzakirəsi 
								tələb olunan problemləri, təhsilin inkişafının 
								prioritet istiqamətlərini təyin etmək; 
								
								
								-təhsilin məzmununun müəyyənləşdirilməsi və 
								nəticəyönümlü yeni kurikulumun hazırlanması üçün 
								əsas təlim məqsədlərini təyin etmək, 
								kompetensiyalara əsaslanan yanaşmanın 
								məqsədəuyğunluğu istiqamətində tədqiqatlar 
								aparmaq, gözlənilən və nail olunan təlim 
								nəticələrini müqayisə etmək;  
								
								
								-pedaqoji ölçmə nəzəriyyəsinin gündəlik 
								təcrübədə istifadə olunan nəzəri və praktiki 
								məsələlərini öyrənmək; 
								
								
								-müasir qiymətləndirmə vasitələrinin 
								hazırlanmasını, nəticələrin təhlili üsullarını 
								və hesabatlar hazırlanması qaydalarını öyrənmək; 
								
								
								-ölkədə təhsilin keyfiyyətinin 
								qiymətləndirilməsi sisteminin qurulması 
								istiqamətində ümumi orta təhsilin məzmunu üzrə 
								əsas prioritetlərin ictimaiyyət tərəfindən geniş 
								müzakirəsini təşkil etmək.  
								
								
								Hazırda ölkəmiz üç beynəlxalq qiymətləndi 
								
								
								rmə proqramına (PİSA, TİMSS, PİRLS) qoşulmuşdur. 
								Azərbaycan 15 yaşlı şagirdlərin oxu, riyaziyyat 
								və təbiət fənləri üzrə bacarıqlarının 
								səviyyəsini müəyyənləşdirən, 3-4 ildən bir 
								aparılan PİSA (şagirdlərin qiymətləndirilməsi 
								üzrə beynəlxalq proqram) proqramının iki 
								layihəsində iştirak edir. 2006-cı ildə 
								Azərbaycanda 72 ümumtəhsil məktəbinin 6500 
								şagirdi əhatə olunmaqla beynəlxalq 
								qiymətləndirmə (PİSA-2006) keçirilmiş, nəticələr 
								2008-ci ildə elan olunmuşdur. Azərbaycan 
								şagirdləri riyaziyyatdan nəzəri qabiliyyətlər 
								üzrə reytinq cədvəlində 57 ölkə arasında 4-cü 
								yeri tutmuş, təbiət fənləri və oxu bacarıqları 
								üzrə isə zəif nəticələr göstərmişlər. 
								"PİSA-2006"-nın nəticələrinə əsasən reytinq 
								cədvəlində ən yüksək göstəricilər Finlandiya, 
								Cənubi Koreya, Kanada, Honq-Konq (çin) 
								şagirdlərinə məxsus olmuşdur. Cari ilin 
								aprel-may aylarında respublikanın 162 məktəbinin 
								15 yaşlı 4716 şagirdi əhatə olunmaqla "PİSA - 
								2009"-un əsas mərhələsi keçirilmişdir. Nəticələr 
								2010-cu ildə elan ediləcəkdir. 
								
								
								2010-cu ilin fevralında seçim yolu ilə ölkənin 
								150-160 məktəbində TİMSS proqramının (riyaziyyat 
								və təbiət elmlərini öyrənmə meyilləri üzrə 
								beynəlxalq tədqiqatlar) sınaq mərhələsi 
								keçiriləcək. 2012-ci ildə IV siniflərdə TİMSS, 
								eyni zamanda oxu bacarıqları üzrə PİRLS 
								beynəlxalq qiymətləndirmələri aparılacaq. 
								 
								
								
								Qiymətləndirmə üzrə fəaliyyətə başlayıb bir sıra 
								işlər həyata keçirsək də, etiraf etməliyik ki, 
								bu sahədə kifayət qədər təcrübəyə malik deyilik. 
								Bununla əlaqədar yaxın gələcək üçün 
								fəaliyyətlərimizi planlaşdırarkən aşağıdakıların 
								nəzərə alınmasını vacib hesab edirik: 
								
								
								-qiymətləndirmə sahəsində mütərəqqi beynəlxalq 
								təcrübənin öyrənilməsi işinin davam etdirilməsi; 
								
								
								-qiymətləndirmə sahəsində tanınmış beynəlxalq 
								mütəxəssislərin iştirakı ilə öyrədici təlimlərin 
								təşkili; 
								
								
								-qiymətləndirmə üzrə elmi-pedaqoji tədqiqatların 
								istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi və onların 
								səmərəli aparılması üçün lazımi şəraitin 
								yaradılması; 
								
								
								-qiymətləndirmə üzrə institusional tədbirlərin 
								həyata keçirilməsi; 
								
								
								-qiymətləndirmə sahəsində tədbirlərin səmərəli 
								həyata keçirilməsinə imkan verən etibarlı 
								normativ-hüquqi bazanın yaradılması; 
								
								
								-pedaqoji işçilər üçün dövri olaraq 
								qiymətləndirmə üzrə öyrədici təlim kurslarının 
								təşkili və metodik tövsiyələrin hazırlanması; 
								
								
								-qiymətləndirmə nəticələrinin təhlili və 
								nəticələr əsasında inkişafyönümlü təkliflərin 
								hazırlanması.  
								
								
								
								(Ardı var)  
								
								
								   
								
								
								
								Misir MƏRDANOV,  
								Azərbaycan Respublikasının 
								
								 
								təhsil naziri, fizika-riyaziyyat  
								elmləri doktoru, professor   |