Bu günlərdə Malayziyanın Kuala-Lumpur şəhərində İslam ölkələri ali təhsil və elmi tədqiqat nazirlərinin 5-ci konfransı keçirilib. İSESKO və Malayziya Ali Təhsil Nazirliyi tərəfindən təşkil olunmuş konfransda ölkəmizi Malayziyanın ali təhsil naziri cənab Məhəmməd Xalid Bin Nordinin dəvəti ilə təhsil nazirinin müavini Elmar Qasımovun rəhbərliyi altında Təhsil Nazirliyinin nümayəndə heyəti təmsil edib.

"İslam ölkələrinin inkişafı naminə tədris, tədqiqat və innovasiya prosesində keyfiyyət prinsipləri" mövzusuna həsr olunmuş konfransın əsas məqsədi İslam ölkələrində ali təhsil və elmi tədqiqat sahəsində həyata keçirilən tədbirlər, bu sahədə reallaşdırılan milli proqramlar, texnoloji inkişafda yeni cərəyanlar, İslam ölkələrində universitetlərin reytinqləri və İslam dünyasında innovasiyaların tətbiqi kimi məsələlər ətrafında fikir mübadiləsinin aparılması, eləcə də qeyd olunan məsələlərin həllində ali təhsil və elmin rolunun müzakirəsi idi.

Tədbirdə İslam ölkələri nazir və nazir müavinlərinin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətləri ilə təmsil olunmuşlar. Konfransda həmçinin İslam dünyasının İslam Konfransı Təşkilatı və İSESKO kimi ən nüfuzlu təşkilatları ilə yanaşı, COMSTECH, İslam Dünyasının Universitetlər Federasiyası, SESRİC, İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı və digər təşkilatların rəhbərləri də iştirak ediblər.

Konfransda İslam ölkələrində dayanıqlı cəmiyyətin formalaşmasında ali təhsil və elmi tədqiqatların rolu; ali təhsil və elmi tədqiqatların prioritet vəzifələri; İslam ölkələrində qadın alimlərin peşəkar  inkişafı üçün daha geniş imkanların yaradılması və onların elmi tədqiqatlara daha geniş şəkildə cəlb edilməsi üçün "İslam Ölkələrinin Qadın Alimlərinin Şəbəkəsi"nin yaradılması; İslam ölkələrində universitetlərin reytinqləri və ali təhsil müəssisələrinin fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi üçün müvafiq mexanizm və meyarların hazırlanması; İslam ölkələrində nanotexnologiyaların inkişafı üzrə strategiyanın işlənməsi; İslam ölkələrinin ali təhsil və elmi tədqiqat nazirlərinin 4-cü və 5-ci konfransları arasındakı müddətdə ali təhsil və elmi tədqiqat sahəsində İSESKO tərəfindən görülmüş işlər; ali təhsil və elmi tədqiqat sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıq məsələləri; konfransın bəyannaməsinin məzmun və məqsədləri ətrafında geniş fikir mübadiləsi aparılıb.

Konfransda İSESKO-nun Baş direktoru cənab Əbdüləziz bin Osman əl-Tüveycrinin İslam ölkələrinin ali təhsil və elmi tədqiqat nazirlərinin 4-cü və 5-ci konfransları arasındakı müddətdə ali təhsil və elmi tədqiqat sahəsində İSESKO tərəfindən görülmüş işlərə həsr olunmuş hesabatı dinlənilib. Məruzəçi qeyd edib ki, İSESKO 2008-2010-cu illər üzrə Fəaliyyət Proqramını 2008-ci ildə Bakıda keçirilmiş İslam ölkələrinin ali təhsil və elmi tədqiqat nazirlərinin 4-cü konfransında qəbul olunmuş tövsiyələrini nəzərə almaqla hazırlamışdır. İSESKO və bu təşkilata üzv ölkələr arasında əməkdaşlıq əsasən milli və regional konfrans, seminar və təlim kurslarının keçirilməsi, həmçinin qabaqcıl elmi tədqiqatlara ekspert və maliyyə dəstəyi və birgə layihələrin təşkili çərçivəsində həyata keçirilir.

Məruzədə həmçinin qeyd olunub ki, hazırda İslam ölkələrində ali təhsilin keyfiyyətinin yüksəlməsi və elmi tədqiqatların sayının artması müşahidə olunsa da, bu sahədə yüksək ixtisaslı kadrların çatışmazlığı, ali təhsilə kifayət qədər maliyyə vəsaitinin ayrılmaması, ali məktəblərin elmi-texniki bazasının zəif olması kimi problemlər hələ də həll olunmamış qalır. Bu problemlər əsasən Afrika qitəsində yerləşən İslam ölkələrində özünü daha qabarıq şəkildə büruzə verdiyi halda, ali təhsil, elmi tədqiqat və istehsalat müəssisələri arasında əlaqələrin və əməkdaşlığın aşağı səviyyədə olması, qadınların elmə və elmi tədqiqatlara istənilən səviyyədə cəlb olunmaması və elmi tədqiqatların nəticələrinin istehsalata səmərəli şəkildə tətbiq olunmaması kimi problemlər əksər İslam ölkələrinə xasdır.

Nümayəndə heyətlərinin başçıları da konfransda hesabatlarla çıxış ediblər. Azərbaycan nümayəndə heyətinin rəhbəri, təhsil nazirinin müavini Elmar Qasımov Azərbaycan hökuməti tərəfindən son illər ərzində ali təhsilin keyfiyyətinin və ali məktəblərdə elmi və texniki potensialın yüksəldilməsi, eləcə də İslam ölkələri ilə əməkdaşlığın genişləndirilməsi istiqamətində görülmüş işlər haqqında ətraflı məruzə ilə çıxış edib. Məruzədə qeyd olunub ki, Azərbaycan hökuməti ali təhsil və elm sahəsində İslam ölkələri ilə əməkdaşlığın inkişafına xüsusi diqqət yetirir. İslam ölkələri ilə əməkdaşlıq əsasən professor-müəllim heyəti, tələbə və ekspert mübadiləsi, birgə elmi tədqiqatların aparılması, birgə seminar, simpozium və konfransların təşkili, həmçinin təcrübə və informasiya mübadiləsini nəzərdə tutan təhsil və elmi tədqiqat sahəsində əməkdaşlıq üzrə sazişlər çərçivəsində həyata keçirilir. Çıxışda həmçinin göstərilən istiqamətlərlə yanaşı, İslam ölkələri və İSESKO ilə səmərəli əməkdaşlığın nəticəsi kimi Azərbaycanda bir sıra ölkələrin mədəniyyət mərkəzləri və ali təhsil müəssisələrimizdə  elm və texnologiya mərkəzlərinin fəaliyyət göstərməsi də qeyd olunub. Bildirilib ki, Azərbaycanda bir sıra İslam ölkələri, o cümlədən Türkiyə, İran, Malayziya və Misir arasında tələbə mübadiləsi həyata keçirilir. İSESKO ilə Azərbaycan arasında Əməkdaşlıq Proqramı çərçivəsində Azərbaycan alimləri və təhsil sahəsində ekspertlər xarici ölkələrdə keçirilən və təhsilin aktual problemlərinə həsr olunan tədbirlərdə iştirak edirlər. E.Qasımov qeyd edib ki, Azərbaycanda İSESKO-nun ekspert və maliyyə dəstəyi ilə müntəzəm olaraq milli və beynəlxalq seminar və konfranslar təşkil  olunur. Çıxışda habelə Azərbaycan ali təhsil müəssisələrinin də İslam ölkələri üçün yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanmasına öz töhfələrini verdiyi və hazırda ali məktəblərimizdə dünyanın 20 müsəlman ölkəsindən 6000-dən artıq tələbənin təhsil aldığı xüsusi vurğulanıb.

Məruzədə həmçinin qeyd olunub ki, geosiyasi mövqeyi ilə əlaqədar olaraq İslam dünyasını birləşdirən İslam Konfransı Təşkilatı və İSESKO-ya üzv olmaqla və bu təşkilatlarla səmərəli əməkdaşlıq etməklə yanaşı, ölkəmiz Avropanın nüfuzlu beynəlxalq təşkilatları ilə də sıx əlaqələr yaratmışdır. Azərbaycan Avropa Şurasının üzvüdür və ölkəmizin ali təhsil sistemində aparılan islahatlar Avropanın 46 ölkəsini əhatə edən Boloniya prosesi çərçivəsində həyata keçirilir. E.Qasımov son illərdə Boloniya prosesi çərçivəsində Azərbaycanda ali təhsil sahəsində irimiqyaslı islahatların aparıldığını və bu islahatların əsas nəticəsi olaraq üçpilləli ali təhsil sisteminə keçid, tələbələrin biliklərinin qiymətləndirilməsi prosesində kredit sisteminin tətbiqi, yeni ali təhsil standartlarının hazırlanması, ali təhsil müəssisələrinə muxtariyyətin verilməsi istiqamətində uğurlu addımlar atıldığını qeyd edib. Eyni zamanda  bildirib ki, hazırda ölkəmizdə Boloniya  prosesinin  yekun  tələbi olaraq ali təhsil sahəsində Avropa standartlarına uyğun olan ixtisas dərəcələrinin strukturu hazırlanmaqdadır.

Konfransın ikinci günü iştirakçılar İslam ölkələri ali təhsil və elmi tədqiqat nazirlərinin 5-ci konfransının Bəyannaməsini müzakirə edərək qəbul ediblər. Bəyannamədə  müasir elmi nailiyyətlərin daha səmərəli tətbiq edilməsi məqsədilə ali və elmi tədqiqat müəssisələri ilə istehsalat müəssisələri arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsi; müəllim və elmi işçilərin mobilliyinin artırılmasına yönəlmiş proqram və layihələrin dəstəklənməsi; ali təhsil müəssisələrində elmi tədqiqatların keyfiyyətinin artırılması məqsədi ilə dövlət tərəfindən qanunverici bazanın təkmilləşdirilməsi; nanotexnologiyaların mühüm iqtisadi potensiala malik olduğunu və cəmiyyətin qarşısında duran ciddi vəzifələrin həllində onların böyük rol oynaya biləcəyini nəzərə alaraq, elmin bu sahəsinə daha çox maliyyə və insan resurslarının cəlb edilməsi və ali təhsil müəssisələrinin nanotexnologiyalar sahəsində elmi tədqiqatların aparılması üçün stimullaşdırılması kimi xüsusi diqqət tələb edən məsələlər öz əksini tapıb.

Konfrans zamanı Elmar Qasımov İran, Səudiyyə Ərəbistanı, Əfqanıstan, Qırğızıstan, Sudan, Mərakeş və İordaniya nümayəndə heyətlərinin rəhbərləri ilə görüşüb. Görüşlərdə təhsil sahəsində ikitərəfli əməkdaşlığın genişləndirilməsi ilə bağlı məsələlər müzakirə olunub. 

Yusif ƏLİYEV